Woensdag 15 augustus. Riga

Vandaag hebben het centrum van Riga en ik hartstochtelijk afscheid van elkaar genomen. De kans dat ik de stad ooit weer zal zien is, gezien mijn leeftijd, heel klein.
Maar we hebben de laatste dagen ook van elkaar genoten. Zo ook vandaag.

Ik had besloten om, na het instapdrama van gisteren, nu eens niet de tram maar de bus of de trolleybus te nemen naar het centrum. En dat was een hele goede keuze. De instap was lager en het was ongeveer tien minuten sneller. Hij kwam ook dichter bij het gebouw dat ik als eerste bezichtigen wilde. Ik had vorig jaar namelijk niet de Russisch-orthodoxe kathedraal bezocht en die wilde ik toch echt nog zien.

De kathedraal ligt aan de rand van het Espanadepark en heet officieel De Geboorte-van-Christuskathedraal. Het is een mooi gebouw met vijf vergulde koepels. Hij werd gebouwd tussen 1876 en 1884 voor de groeiende Russische gemeenschap, maar tevens als onderdeel van een doelbewuste russificatie. Hij werd gebouwd naar ontwerp van Robert Pflug in Byzantijnse stijl. Tijdens de korte bezetting van Riga in de Eerste Wereldoorlog was de kerk luthers, na 1921 weer orthodox.

Tijdens het Sovjetbewind in de jaren 60 van de vorige eeuw was de kerk als auditorium en planetarium in gebruik. Hier was het Huis van de Kennis in ondergebracht. Het kostbare interieur, dat deels verwoest, deels na de instorting van de Sovjetunie ontvreemd was, is intussen grotendeels hersteld door de kerkgemeente.

Het is, zowel van buiten als van binnen, een schitterend gebouw. Het is de grootste orthodoxe kathedraal van de Baltische Staten. Hij werd gebouwd bij decreet van de Russische tsaar Alexander II. De lengte is 62 meter, de breedte 42 meter en de hoogte is 40 meter.

Het voert hier te ver om op de verschillen in te gaan tussen het orthodoxe geloof en het katholieke geloof. Het kruis is anders en de orthodoxen erkennen de Paus niet als hoofd van hun kerk. Zij hebben een patriarch. De priester mag wel trouwen.

Wanneer een orthodox gelovige het kruisteken maakt, brengt hij duim, middelvinger en wijsvinger samen. Dit wijst op de heilige Drie-eenheid. God (schepper), Christus (mens) en de heilige Geest zijn eigenlijk één geheel. De gelovigen tikken eerst het hoofd, dan de hartstreek, vervolgens naar rechts en dan pas naar links (andersom dan de katholieken). Men gaat eerst naar rechts, omdat rechts het goede symboliseert. Het goede gaat boven het slechte.

Als je de kathedraal binnenkomt wordt je helemaal stil. Schitterende iconen en decoraties. Een hoofddoek hoeft hier niet per sé. Ik heb er wel een genomen uit respect voor de gelovigen. Er staan in een Russisch-orthodoxe kerk, in tegenstelling tot de katholieke kerk, geen stoelen of banken. Je staat de hele dienst. Alleen hele oude vrouwtjes, zoals ik, mogen zitten. Een dienst kan ook heel lang duren.
Ik ben blij dat ik toch de tijd genomen heb om deze kathedraal te bezoeken.

Vanaf de kathedraal wilde ik via het park naar de kruittoren gaan, waarvan ik gisteren al een foto gestuurd heb. Maar mijn tocht werd onderbroken door een ceremonie bij het vrijheidsbeeld. Er was een buitenlandse premier, wie weet ik niet, op bezoek en er werden bloemen neergelegd. Er was natuurlijk een erewacht van ongeveer 50 soldaten en een heleboel ceremonieel en de volksliederen werden gespeeld. Ik hoorde ook nog een stukje van “God save the Queen” maar ik zag May niet. Misschien wist die agent ook niet precies of het om een premier of om iemand anders ging. Toen de ceremonie ten einde was vervolgde ik mijn wandeling.

De cilindrische kruittoren is gebouwd van rode baksteen en de muren hebben een dikte van drie meter. Ze moesten het buskruit, dat binnen lag, beschermen. Negen Russische kanonskogels in de muur bewijzen de robuustheid van de toren. Hij is 26 meter hoog. Het is de enige toren die bewaard is gebleven. Ooit waren het er 18. Men neemt aan dat hij uit de 14de eeuw stamt. In 1612 werd hij door de Zweden verwoest en later door diezelfde Zweden weer herbouwd.

Eind 19de eeuw werd de toren gekocht door een Duitse studentenvereniging en in 1919 werd er een militair museum in ondergebracht, een weerslag van de onafhankelijkheidsstrijd van destijds en de eerste wereldoorlog. Het gebouw ernaast werd gebouwd tussen 1937 en 1940, maar de bezetting door de Sovjets zorgde ervoor dat het tientallen jaren niet als militair museum kon worden gebruikt. Nu geeft het onderdak aan het Lets oorlogsmuseum.

Via een nauw straatje van het oude Riga en over keitjes liep ik naar de Zweedse Poort uit 1698. Dit is de enige poort van de 25 poorten, die ooit in de stadsmuur zaten, die bewaard is gebleven. Omdat de Zweedse bezetters een zo direct mogelijke weg van de oude stad naar de nieuwere vestingcomplexen nodig hadden, maakten de gewoon een poort door een oud woonhuis. Volgens een legende echter werd hij illegaal gebouwd door een rijke koopman om makkelijker bij zijn pakhuis te komen. Door deze poort liepen de terdoodveroordeelden hun einde tegemoet. De beul woonde in het appartement ernaast en legde op “werkdagen” een rode roos op de vensterbank.

Via de Pilsstraat en het Pilsplein liep ik naar het kasteel. Ik hoor jullie al denken: “Ja hoor, die Elly, weer aan het pils.” Nee, lieve lezertjes, pils betekent kasteel. Dus ik liep via de kasteelstraat en het kasteelplein. Onderweg heb ik nog even uitgerust in de Maria Magdalenakerk, lekker rustig en lekker koel. Hij staat verder niet beschreven dus hij zal wel niet belangrijk genoeg zijn. Ik vond hem wel mooi.

Het kasteel zag er een beetje verwaarloosd uit, maar ik heb het dan wel gezien. Het ligt aan de rivier de Daugava en was oorspronkelijk een kasteel van de, alweer, Duitse Orde. Het werd verwoest tussen 1297 en 1330. De stedelingen werden na hun nederlaag gedwongen een nieuw kasteel te bouwen. De voortdurende onlusten dwongen de Grootmeester van de Orde de stad te verlaten en het kasteel werd weer verwoest in 1484. Wederom werd het volk verslagen en het nieuwe kasteel dat ze dit keer moesten bouwen vormt de kern van het huidige gebouw. Dat stamt uit 1515 en uit deze tijd stammen ook de twee verdedigingstorens. Het was het hoofdkwartier van de Duitse Orde tot 1561. Nu is het de residentie van de Letse president en in een deel zit een museum.

Ik vond het heerlijk om zo door de stad te kuieren. Ik was vanmorgen zonder vest en zonder regenjas weggegaan en de lucht zag er af en toe dreigend uit. Maar steeds meer kwam de zon door en werd het weer zo warm, dat ik mijn zakdoekjes nodig had. Ik kwam langs de “Drie Gebroeders”, die ik vorig jaar ook gezien had. Het is de tegenhanger van de “Drie Gezusters” in Tallinn. Terwijl daar een koopman de huizen gebouwd had voor zijn dochters, hebben de huizen in Riga een heel andere ontstaansgeschiedenis. Zij werden gebouwd in verschillende perioden. Het huis met een gotische trapgevel is waarschijnlijk het oudste en men neemt aan dat het stamt uit het einde van de 14de eeuw. Het huis ernaast is bijna net zo oud, maar de voorgevel werd volgens inscriptie in 1646 in Hollandse barokstijl vernieuwd. Het derde huis is het jongste en heeft ook een barokgevel en stamt waarschijnlijk uit het begin van de 18de eeuw.

Op het Domplein was een hele tentoonstelling van allemaal beren uit alle landen op de wereld: “the Buddy Bears exhibition”. Er staan 149 Buddy Bears opgesteld, die symbool staan voor tolerantie tussen de volkeren. Met dit motto reizen de beren, die twee meter hoog zijn, de wereld rond sinds de eerste tentoonstelling in Berlijn in 2002. Zij zijn al in 30 steden over de hele wereld geweest.

Elk van de 143 beren is beschilderd door een bekende artiest van de desbetreffende land. De Letse beer symboliseert geluk en optimisme. Als ik alle beren vergelijk heeft de Nederlandse schilder zich er wel met een “Jantje-van-Leiden” vanaf gemaakt. Het is de eerste keer dat de beren in de Baltische Staten zijn. Het is een gift van Duitsland aan de inwoners van Letland voor het eeuwfeest van Letland. Met de tentoonstelling wordt geprobeerd geld in te zamelen voor de bouw van een kinderziekenhuis in Riga.

Ik wilde nog even genieten op het Stadhuisplein en ging lekker op een bankje zitten tegenover een van de mooiste huizen van Riga, het huis van de Zwarthoofden. Vervolgens even pinnen want ik wil de komende dagen niet zonder geld komen te zitten. Ik ben hier in een stad met veel automaten, maar ik ga straks weer naar het “platteland”. Ook wil ik altijd genoeg geld op zak hebben om eventueel met een taxi naar het hotel te kunnen gaan.

Om mijn bezoek aan de binnenstad af te sluiten heb ik nog lekker een kopje thee gedronken bij “mijn” tentje op het Livu plein, dat je overigens via de webcam Riga kunt bekijken. Dat zeg ik natuurlijk nu pas, omdat jullie me anders de hele dag in de gaten kunnen houden.

Toen werd het tijd om de bushalte weer op te zoeken. Ik stond er net toen de trolleybus eraan kwam. Heb ik daar ook weer even in gezeten. Binnen mum van tijd stond ik weer voor het hotel en wat denk je, het begon gelijk te regenen. Had ik dat even mooi uitgerekend. Het is overigens nu weer droog en ik heb lekker op het terras op de zesde etage gegeten. Voor 12 euro een klein flesje sekt om mijn bezoek af te sluiten, een stukje vlees met sinaasappel-uienmarmelade en frietjes. Groenten zaten er niet bij. Die zie je vaak ’s morgens bij het ontbijt. In Vilnius bijvoorbeeld hadden ze sperziebonen, worteltjes, gebakken aardappelen, echt hele maaltijden waar ik niet aan denken moet.

Ik ben erg tevreden met dit hotel. Goede kamer, je eet voor een leuke prijs en het is nog lekker ook en niet vet, wat ook belangrijk is. Morgen ga ik weer verder, 265 kilometer naar het oosten.