Wroclaw

Maandag 5 juni 2023.

Ik kom nog even terug op mijn verslag van gisteren over Wroclaw. Na de oorlog moesten veel Poolse steden, net zoals Rotterdam, weer opgebouwd worden. Waar Rotterdam koos voor nieuw, besloot men in Polen het anders aan te pakken. Hele steden werden weer gereconstrueerd, zoals Warschau, Gdansk en Wroclaw. De wederopbouw van Wroclaw duurde echter heel lang omdat er geen bouwmaterialen waren. De wederopbouw van Warschau was belangrijker en kreeg prioriteit van de Sowjetleiders. Niet alles in Wroclaw was platgebombardeerd. Maar vaak werden de huizen, die het wel hadden overleefd, afgebroken om de materialen voor Warschau te kunnen gebruiken.

Wroclaw is een “kabouterstad”. Het lijkt wel of ik het uitzoek. Varkentjes in Wismar, ratten in Hameln en nu kabouters in Wismar. Overal op straat kom je kleine bronzen beeldjes van kabouters tegen. Ze hebben zelfs een eigen website: www.krasnale.pl. Hoe is het zover gekomen dat je deze kleine mannetjes overal ziet?

Ergens (het adres is te moeilijk) in Wroclaw staat een dwerg met een capuchon. Hij herinnert aan de gebeurtenissen rond “oranje alternatieven”. Op een groteske, overdreven manier vierden de aanhangers van de oppositie feestdagen zoals die van de Oktoberrevolutie, de dag van het Poolse leger of zelfs Sinterklaas. Op deze manier namen ze een loopje met de absurditeiten van het socialistische systeem. Vaak werden de deelnemers door de milities gecontroleerd en gevangengenomen. De acties werden georganiseerd door Waldemar Frydrych, die de schuilnaam “Mayor” droeg. Zijn idee waren de vrolijke dwergen, in de tijd dat het oorlogsrecht onder het generaalsbewind gold in Polen, die overal in Wroclaw opdoken en daarna ook in andere grote Poolse steden. Zij waren het symbool van het verzet tegen het generaalsbewind.

Het voert dus terug naar de tijd dat de Sowjets het voor het zeggen hadden. Een anticommuistische studentenbeweging adopteerde de dwerg als symbool en waarom juist een dwerg? Het Poolse woord voor dwerg verschilt maar een letter met het Russische woord voor “rood”, de kleur van de Sowjets.

Nu kun je de dwergen overal in de stad terugvinden en hij doet het ook goed bij de marketing voor de stad. “Papa Krasnal”, de oervader van de dwergen in Wroclaw, heeft intussen een grote hoeveelheid kinderen, achterkleinkinderen en achterachterkleinkindern. De groep is niet meer te overzien. Ze staan overal: op de hoeken van de straten, op vensterbanken of ze klimmen omhoog tegen muren. Eerst kwamen ze alleen in het centrum voor, maar nu ook al in de buitenwijken. Sommige hebben zelfs koosnaampjes, of worden naar hun beroep vernoemd: de tuinman, de arts of de geoloog. Soms komen ze ook in paren voor. Veel kabouters zijn illegaal geplaatst, want ook de eigenaars van winkels en restaurants deden en doen ijverig mee. Het zouden er in totaal al 900 zijn. Ze laten allemaal wat van het dagelijks leven zien of iets van de winkel of restaurant waar ze voor staan.

Iedere dwerg heeft zijn eigen geschiedenis, dat je na kunt lezen op de website. Je kunt hier ook legendes lezen hoe de dwergen waarschijnlijk naar Wroclaw gekomen zijn. Er is ook een virtuele plattegrond van de stad, waarop te zien is waar zich de dwergen bevinden.