alleen naar Polen

8 augustus
Gisterenavond werd ik verrast door twee herten die zich vlak bij mijn venster bevonden. Toen ik vanmorgen het gordijn open trok waren ze verdwenen en werd het ook tijd voor mij om te gaan, natuurlijk na eerst ontbeten te hebben. Ik weet zo langzamerhand niet meer wat ik kiezen moet. Ik eet al niet zoveel en dan zoveel gerechten.

Ik wilde eerst even langs het benzinestation rijden om van mijn zloty’s af te komen. Dus volgetankt en met de nodige euro’s op zak, ik had namelijk ook wat zloty’s omgewisseld in euro’s, reed ik de straat uit richting Duitsland, een paar kilometer verderop. Ik reed langs de langste strandpromenade van Europa, die vanuit Polen tot in Duitsland doorloopt. Overal waren stalletjes, Gelukkig waren ze nog dicht. Ik denk dat als je drie stalletjes gezien hebt, je ze allemaal gezien hebt. Er werden wel veel goedkopen sigaretten aangeboden, maar daarin was ik niet geïnteresseerd.

Het laatste stuk van Polen was natuurlijk weer niet geasfalteerd, maar bestond uit klinkers die niet helemaal gelijk lagen. Het is dan ook grappig als je een waarschuwingsbord tegenkomt met de mededeling dat er een “drempel” aankomt. Die weg was één grote verkeersdrempel.

In Duitsland ging het plaveisel gelukkig over in echt asfalt en dat was genieten!
Ik reed over een smalle strook land met weer aan twee kanten water: de Oostzee rechts en het haf links. Het was een echt vakantiegebied. Overal hotels, campings, fietsers, Feldküchen.....en ik kwam langs Karls Erlebnis-Dorf. Er was van alles te doen. Wat te denken van “das verrückte Bügeleisenhaus” met meer dan 3000 strijkijzers uit de hele wereld?

Ik koos richting Wolgast en zag onderweg de afslag naar Peenemünde. In de Tweede Wereldoorlog werd vlak naast het dorp onderzoek gedaan naar de V-wapens, de zogenaamde Vergeltungswaffen, die werden gebruikt als geheime wapens van de Duitse Wehrmacht. De V1 en de V2 werden hier ontwikkeld.

De V1 wordt soms raket genoemd, maar is dit niet omdat hij gebruikmaakt van vliegtuigvleugels voor zijn draagvermogen en geen raketmotor maar een pulserende straalmotor heeft. Het is dus een onbemand straalvliegtuig. Hij had ook staartvlakken. In tegenstelling tot de V1 was de V2 wel een raket.
In technisch opzicht was de V1 eigenlijk een onbemand straalvliegtuig. Hij kon een maximumsnelheid van 656 km/h bereiken en had een bereik van 240 km (later werd dit 420 km). De lengte was 7,90 meter en de spanwijdte 5,37 meter. Een V1 woog 2150 kilogram en had een springkop van 830 kilogram. De motor van de V1 liep op gewone kerosine. Het toestel was uitgerust met een explosieve lading in de neus en vloog door middel van een primitieve straalmotor en een simpel geleidingssysteem op eigen kracht naar zijn doel.

De eerste testvluchten vonden eind 1941 en begin 1942 plaats vanaf Peenemünde. Op Kerstdag 1942 vond de eerste gemotoriseerde proefvlucht plaats vanaf een lanceerhelling, de eerste in een reeks testvluchten, nog alle zonder springlading. In juni 1944 hebben zelfs bemande testvluchten plaatsgevonden om de mogelijkheid van zelfmoordmissies te onderzoeken, maar die zijn niet in praktijk gebracht. De meeste lanceringen vonden plaats vanuit Frankrijk en West-Nederland. Later, in december 1944, plaatste men nog een aantal installaties in Oost-Nederland. Deze waren gericht op Antwerpen vanwege het Ardennenoffensief.
Als een V1 overkwam, was zijn sputterende geluid duidelijk hoorbaar. Op een vooraf ingesteld tijdstip werd de brandstoftoevoer gestopt en dook het vliegtuig omlaag waarna bij de inslag de springkop explodeerde. Vanwege het kenmerkende pruttelende geluid dat de motor maakte kreeg hij van de Amerikanen de bijnaam buzz-bomb. De Britten noemden hem doodlebug naar een groot zoemend Australisch insect.
De V1's werden voornamelijk geproduceerd door gevangenen die als dwangarbeiders werden ingezet. Na de grote aanval op Peenemünde door de Britse RAF in de nacht van 17 op 18 augustus 1943 (Operation Hydra) werd de productie verplaatst naar Mittelbau-Dora, een reusachtige ondergrondse fabriek onder het Kohnstein-massief bij Nordhausen, waar duizenden gevangenen onder onmenselijke omstandigheden moesten werken. Sommigen onder hen zagen kans om met gevaar voor eigen leven sabotage te plegen aan de door hen geproduceerde V1. Een aantal jaren geleden hebben Gilles en ik deze ondergrondse fabriek bezocht en daar word je niet vrolijk van. De mensen leefden er als konijnen in holen onder de grond.

Het dorp Peenemünde is tegenwoordig grotendeels verlaten. Hele woonblokken (Oostblok-blokkendozen) staan leeg of er wonen slechts één à twee families in zo’n blok. De toegang tot de bosrijke omgeving is grotendeels verboden. Als je zo door de omgeving rijdt zie je een schitterend landschap, maar wat een ellende heeft zich hier afgespeeld.

Peenemünde liet ik, in dit geval, rechts liggen omdat je er toch niet veel meer ziet en ik vervolgde mijn weg naar Wolgast. Daar is een brug die op vaste tijden opengaat voor de beroepsscheepvaart. Ik had het zo uitgerekend dat ik er geen last van had en dat klopte ook. Het is de brug over de Peene. In Wolgast koos is richting Greifswald, een hanzestad. Ik zag al meer auto’s die daarvandaan kwamen. Immers, de hanzesteden zijn aan hun autonummers te herkennen. Zo komt HH uit hanzestad Hamburg, HGW uit hanzestad Greifswald en HST uit Stralsund.

Het was een triest idee dat een paar dagen geleden hier vier doden waren gevallen bij een ernstig verkeersongeluk. Twee vechten nu nog voor hun leven. In de auto zaten een aantal Nederlanders.

Greifswald wilde ik altijd nog een keer bezoeken. Er staat een hele mooie kerk die gebouwd is in de zogenaamde baksteengotiek. Ik ben een groot liefhebber van deze stijl. Bij gebrek aan natuursteen gebruikten ze gebakken stenen om hun kerken en andere gebouwen mee te bouwen. Er zijn in deze omgeving heel veel pareltjes van de baksteengotiek te vinden, zoals in Lübeck, Bad Doberan, Rostock, Stralsund en Wismar. Maar ja, die had ik al allemaal gezien. Alleen Greifswald nog niet. En nu heb ik hem nog niet gezien want hij stond in de steigers. Maar ik heb wel lekker door het stadje gelopen en daar ook nog een interessant boek gekocht over de vlucht van de mensen uit Oost-Pruisen. Dat ze de bevroren Oostzee opgingen. Als je het boek ook lezen wil is prima, maar ik moet het eerst zelf lezen en houd er rekening mee dat het in het Duits is.

Na Greifswald reed ik naar mijn bestemming voor vanavond. Het begon ook een beetje te regenen zodat ik maar weer een verkeerszender opzocht met muziek, nieuws, weer en verkeer. En ik raakte helemaal in de stemming. Het was vandaag internationale kattendag. Nu houd ik helemaal niet van katten, maar er was wel een heel bijzonder liedje dat als volgt ging:

Katzenklo,Katzenklo-ja das macht die Katze froh,
Katzenklo,Katzenklo macht die Katze froh.
Willst du eine saubere Katze haben,
musst du im Geschäft nach Katzenklo fragen.
Katzenklo,Katzenklo-ja das macht die Katze froh,
Katzenklo,Katzenklo macht die Katze froh.
Katzenklo,Katzenklo-ja das macht die Katze froh,
Katzenklo,Katzenklo macht die Katze froh.
Gehst du ins Geschäft hinein,
Kauf was Schönes für die Katze ein.
Katzenklo,Katzenklo-ja das macht die Katze froh,
Katzenklo,Katzenklo macht die richtige Katze froh.
Katzenklo,Katzenklo-ja das macht die Katze froh,
Katzenklo,Katzenklo macht die Katze froh.

Een Katzenklo is een kattenbak, froh is vrolijk in het Nederlands. Het gaat nog verder, maar het was wel een echte meezinger. Zo bereikte ik dus al zingend mijn kasteelhotel van vannacht, waar ik weer als een eenzame jonkvrouw in mijn torenkamer zit, terwijl ik mijn haar uit het raam hang. Helaas is er nog niemand omhoog geklommen.

Ik zit overigens nu in Neustadt-Glewe, dat ook al niet zo een fijne geschiedenis heeft. In 1937 heeft de Wehrmacht hier een vliegveld aangelegd. Ernaast werd een fabriek gebouwd. Voor 900 vrouwelijke dwangarbeiders werd als huisvesting kamp Neustadt-Glewe gebouwd. In 1945 werd in de nabijheid een tweede kamp voor 5000 vrouwen, die uit andere concentratiekampen verdreven waren, gebouwd.