De reis van Regensburg naar Hann. Münden

Donderdag 23 juni.

Vandaag is een grote dag. Mijn kleindochter Lejla is een jaar geworden. Al een hele grote meid en een meisje om verliefd op te worden! Zondag vieren we het dus dan moet ik thuis zijn.

Vanmorgen ben ik om ongeveer kwart voor negen vertrokken en ik heb eerst maar even getankt. Op de autobaan betaal je, net als bij ons op de snelweg, altijd de hoofdprijs. Ik miste een afslag bij Regensburg maar dat bleek achteraf helemaal niet erg. Tom stuurde me keurig via een schitterende route door het Beierse Woud, zodat ik pas een heel eind verder op de autobaan kwam. Niet echt omgereden, maar een stuk afgesneden. Een rustige tweebaansweg met af en toe een flinke helling.

Verrassend mooi was ook het uitzicht vanaf de autobaan. Hij voerde door een schitterend gebied. Eerst ging het richting Nürnberg en de weg was heerlijk rustig. Bij Nürnberg werd het echt druk, maar ik moest al gauw afslaan richting Bamberg. Daar heb ik in een file van 1,5 km gestaan, maar eigenlijk ging dat best snel. Verder ging het via Schweinfurt richting Kassel. Er zaten best flinke steile hellingen en afdalingen in dit traject. Ik reed door de Rhön, een middelgebergte van vulkanische oorsprong in het grensgebied van Beieren, Hessen en Thüringen. Het wordt begrensd door de rivieren de Fulda en Sinn in het westen, de Werra in het noordoosten en de Frankische Saale in het zuidoosten. Het gebergte ligt op het grondgebied van de drie deelstaten en er wordt op grond daarvan ook onderscheid gemaakt tussen de Hessische Rhön, de Beierse (ook:Frankische) Rhön en de Thüringer Rhön. De grens tussen West- en Oost-Duitsland liep er dwars doorheen. Het is een schitterend, groen gebied en ik keek er mijn ogen uit. Daar had ik tijd voor, want overdreven druk was deze autobaan niet. Af en toe een beetje, als de vrachtwagens wat langzaam boven kwamen. Dan stokte het verkeer. Maar ik kon flink doorrijden, zodat ik al om twee uur na een paar flinke haarspeltbochten in Hannoversch Münden aankwam. Het mag officieel afgekort worden tot Hann. Münden. De bevolking was het niet eens met de afkorting, maar de gemeenteraad had beslist. De lange naam was namelijk heel erg onpraktisch. Alleen al de plaatsnaamborden op het station waren meer dan vier meter lang!

Heel vroeger heette het stadje ook gewoon “Münden” en lag daar, waar de rivieren de Werra en de Fulda zich verenigen tot de Weser.

“Wo Werra sich und Fulda küssen

Sie ihre Namen büssen müssen

Und hier entsteht durch diesen Kuss

Deutsch bis zum Meer der Weser Fluss.”(Hann. Münden 31 juli 1899)

In het kort: waar de Werra en de Fulda elkaar kussen verliezen ze hun naam aan de Weser, die naar de zee stroomt.

Dankzij de kleinzoon van hertog Heinrich der Löwe kreeg het stadje vanaf 1247 stapelrecht; dat wil zeggen dat alle waren en goederen, die via de weg of de rivieren door het stadgebied kwamen, hier gedurende een paar dagen uitgeladen en te koop aangeboden moesten worden. De scheepvaart, de handel en de vele ambachten vormden de economische basis van Hann. Münden. Pas in 1823 kwam er een einde aan het stapelrecht.

Dankzij de economische bloei, die het stadje de 13^de eeuw onderging, vormde zich het stadsbeeld, dat we vandaag de dag kennen. De oudste huizen stammen uit 1381 en 1383. Ook uit de Middeleeuwen stamt de St. Blasiuskerk en het slot. De drieschepige hallenkerk staat op de fundamenten van een romaanse voorganger. De toren werd in 1584 voorzien van een torenspits van het welsche (uivormige) type, het waarmerk van het stadje. Een ander belangrijk bouwwerk is het slot, een van de belangrijkste voorbeelden van de zogenaamde Weserrenaissance.

Hann. Münden heeft meer dan 700 vakwerkhuizen uit zes eeuwen en staat in zijn geheel onder monumentenzorg. Het is een toeristische trekpleister geworden en daarmee wordt de teruggelopen economische betekenis gecompenseerd. In 1856 werd het aangesloten aan het spoorwegnet. Er wordt geen vracht meer vervoerd over de rivieren, ook al omdat de Weser niet zo diep is.

Dat het stadje aan de rivieren ligt is natuurlijk erg leuk, maar het heeft ook z’n nadelen, zoals we ook vorig jaar juli in de Eifel gezien hebben. Tussen 1848 en 1910 steeg het aantal inwoners van 3800 naar bijna 11.000. Dat maakte dat een uitbreiding van de stad onvermijdelijk was. Er ontstonden wijken aan de andere kant van de rivier. Daarmee werd de stad steeds kwetsbaarder als het hoogwater was. Zo richtte zware ijsgang in februari 1909 in het gehele stadsgebied zware vernielingen aan.

“Op 3 februari stond het waterpeil bij Münden nog 99 cm onder nul. Op 5 februari was hij 504 cm boven nul en op 6 februari bereikte het water de hoogste stand: 549 boven nul. Binnen 70 uur was het water 6 ½ meter gestegen. Het kolkende water overstroomde de oevers, terwijl het alles met zich meevoerde wat niet vastzat. De Tanzwerder, een eiland midden in de rivier dat nu parkeerplaats is, leek een groot meer. Slechts de weinige huizen die er stonden en boomkronen staken boven het water uit.”

Door de uitbouw in de 70-er jaren van Bundesstraße 80, die nu als een soort dijk fungeert, is het probleem jammer genoeg maar ten dele verholpen. De vloed komt in de wintermaanden. Zware regenval en ijsgang zorgen ervoor dat het peil in de rivieren stijgt en de overslagkades worden elk jaar overstroomd. Tot een bepaalde hoogte gaan de inwoners er relatief gelaten mee om, maar bij een peil van 6.20 cm, zoals in 2011, is de extreme stand bereikt en wordt de situatie kritisch. De Edertalsperre was tot de rand toe gevuld. Dag en nacht waren de helpers bezig de gebouwen met zandzakken te beveiligen en volgelopen kelders leeg te pompen. Het crisisteam liet op de Weserbrug een bagger plaatsen om grote voorwerpen die in de rivier dreven eruit te halen.

Het hoge water is een vaste begeleider van Hann. Münden. In 1682 stond het water zo hoog, dat het raadhuis niet meer te bereiken was, ook niet via plankiers. Maar dat was ook het geval in 1552, 1643 en 1764. Ook in 1342 was het raak. In heel Europa sprak men van de St. Magdalenavloed.

Ik heb vanmiddag meteen maar een wandeling door het stadje gemaakt, de kerk bezocht, winkeltjes gekeken en lekker gegeten. Omdat het nu nog mooi weer was (morgen verwachten ze regen) besloot ik naar de Weserstein te lopen. Ik was wel moe en het was over de 30 graden, maar het was niet al te ver. De steen staat op de plek waar de Fulda en de Werra samenkomen. Hij staat aan het eind van parkeerplaats Tanzwerder, waar ik mijn auto geparkeerd had. Tanzwerder was eens een feestterrein waar het voorjaarsfeest plaatsvond met dans in een labyrinth dat in het grasveld aangelegd was. In de Middeleeuwen schoten hier de weerbare burgers. Verder heeft het gediend als bleek om het wasgoed neer te leggen, vertrekpunt van schepen voor personenvervoer en hier vertrokken in 1776 ook mensen vandaan naar Noord-Amerika.

Overigens stond mijn auto daar, omdat ik bij het hotel niet parkeren kan. Het is ongeveer 200 meter lopen naar het hotel. Ik had er al rekening mee gehouden dus ik heb alles in een koffer gepropt. Mijn rugzakje op en mijn stokken in mijn hand. Het viel mee. Er is binnen het stadje geen parkeerruimte, hoogstens voor een paar bewoners.

Ik zit hier in “der alter Packhof”, een oud pakhuis voor de overslag van goederen. De eerste steen werd gelegd op 25 augustus 1837 ter vervanging van een ouder pakhuis uit 1609. Door de aanleg van een spoorlijn liep de overslag terug en werd er minder verdiend. Het stapelrecht was ontbonden. Dit eerste pakhuis kon alleen daarom zoveel groter gebouwd worden, omdat de stad in 1836 voor 1000 Reichstaler het recht verkreeg, de stadmuren af te mogen breken en de grond te bebouwen. Maar niet alleen de grond van de voormalige stadsmuren werd bebouwd, ook de grond waarop het oude pakhuis stond en grote stukken grond voor de vroegere vestingmuren. Het nieuwe tolrecht van 1838 maakte aanvullende afgesloten opslagruimtes noodzakelijk voor die waren, die verder vervoerd moesten worden. Dat men vol goede moed en vol vertrouwen aan een nieuw tijdperk van de overslag van goederen begon, blijkt uit de imponerende architectuur van het grote gebouw aan de overslagkade. De kades werden verhoogd en de van plaveisel voorzien. Het pakhuis is 11.527 m2 groot.

Het gebouw heeft verschillende bestemmingen gehad. Het was een Hitlerjugendheim, een vluchtelingenkamp, kantoorgebouw, mensa, weverij, een scheikundeschool en nog veel meer.

Op 15 augustus 1998 werd het gebouw aangekocht door de familie Götz uit Göttingen om het te verbouwen tot een hotel. Op 12 januari 1999 werd begonnen met de verbouwing en op 3 april 2000 werd het geopend.

In dit hotel zit ik nu, op de tweede etage, met uitzicht op de rivier en de omringende bergen. Een schitterende kamer, gratis koffie, thee en water. Heerlijke bedden, echt toppie!