alleen naar Polen

9 augustus
Toen ik gisterenavond in mijn bed lag, kon ik me wel voor mijn kop slaan. Ik bedacht opeens dat ik wat vergeten was op te schrijven. Caspar David Friedrich, de wel haast bekendste zoon van Greifswald. Er is zelfs een standbeeld opgericht voor hem dat ik natuurlijk ook gezien heb.

Hij werd op 5 september 1774 in Greifswald geboren en hij was een belangrijke schilder en tekenaar uit de romantische periode. Hij was onder andere bevriend met Goethe. Hij schilderde veel taferelen uit de omgeving, zoals de kloosterruïne Ebena in de buurt van Greifswald. Maar waar ik de naam vooral van ken, is van een schilderij van de krijtrotsen van het eiland Rügen. Toen ik daar jaren geleden met Gilles en de kinderen was, stonden we op de plek waar hij geschilderd zou moeten hebben. Die schitterende krijtrotsen. De plek is er helaas niet meer. De krijtrots, de “Wissower Klinken”, was één van de belangrijkste bezienswaardigheden van het eiland. Door erosie is de krijtrots, een stuk van 50.000 kubieke meter, afgebroken en op het strand terechtgekomen, waar het nu ten prooi is gevallen aan de Oostzee. De “Wissower Klinken” zouden volgens sommigen als voorbeeld gediend hebben voor een beroemd schilderij van Caspar David Friedrich. Het schilderij bevindt zich in de collectie van het Museum Oskar Reinhart te Winterthur in Zwitserland.

Er breken regelmatig stukken af van de krijtrotsen dus als je het nog wilt zien moet je snel zijn. Het is een heel groot natuurgebied en je kunt er schitterend wandelen. Er wordt afgeraden over het strand onder de rotsen te lopen. Er komen nog regelmatig mensen om het leven door stukken die afbreken. Toen ik gisteren over het eiland Usedom reed, zag ik de krijtrotsen van Rügen liggen, schitterend in de zon. Even kwam de verleiding in mij boven om Rügen via de hoge brug op te rijden, maar ik heb deze weerstaan.

Zo, dat heb ik opgeschreven. Nu kan ik weer rustig verder. Vandaag had ik een lange rit voor de boeg, ongeveer 600 kilometer, maar dan was ik ook thuis. Ik had besloten om niet via Hamburg te rijden, omdat het verkeer daar constant vast staat. Ik koos voor de B 5, een Bundesstraße. Die voert door een mooi gebied. Ik kwam bij Lauenburg an der Elbe, waar een bordje langs de weg staat dat hier vroeger de grens was tussen Oost- en West-Duitsland.

Vervolgens ging het richting Lüneburg, je weet wel, van de Lüneburger Heide. Daar kon ik de Autobahn op. Dat is voorbij Hamburg en deze gaat naar Bremen. Het was gelukkig niet erg druk zodat ik flink opschoot. Alleen bij Bremen heb ik even in de file gestaan vanwege wegwerkzaamheden.

Na Bremen moest ik afslaan richting Oldenburg, Emden en dan naar Groningen. Er waren op dit stuk weg geen benzinestations meer. Ja, eentje, maar toch dacht ik dat er nog wel één zou komen. Maar dat was niet zo, zodat ik maar in Nederland getankt heb. Op de hele vakantie maakt dat niets meer uit, toch? Het was rustig op de weg en ik kon bijna met mijn ogen dicht rijden. Om vier uur draaide ik Sluisdeur op, waar mijn huis op mij stond te wachten.

De conclusie van deze reis.
Ik ben blij dat ik hem gemaakt heb. Ik heb ontzettend veel dingen gezien die ik graag had willen zien. Ik heb natuurlijk ook een heleboel dingen niet gezien. Een voorbeeld daarvan is het concentratiekamp Auschwitz (in het Pools Oświęcim), dat ik om fysieke redenen niet heb kunnen bezoeken. Het is een deprimerende plek en ik heb ooit gelezen dat de mensen die in het plaatsje wonen wel alle toeristen zien, maar die overnachten er niet. Men wil zo snel mogelijk weer weg van deze vreselijke plaats. Ik heb natuurlijk ook de Wolfsschanze niet gezien en Westerplatte in Gdansk. Maar je kunt niet alles zien en ik ben tevreden met wat ik gezien heb.

De grote wegen waren over het algemeen goed, al kwam je soms voor verrassingen te staan, vooral als er een omleiding was. De Polen zijn op de snelweg vaak onbeheerst, denken dat de weg alleen van hun is. Als je inhaalt en je bent niet snel genoeg weg als ze met een gang van 180 kilometer per uur aan komen rijden, kun je een opgestoken vinger of een vuist verwachten. Daarentegen laten ze elkaar, en mij ook, wel weer snel voor als er in een file ingevoegd moet worden.

Ik vond de Polen over het algemeen niet erg behulpzaam of gastvrij, vaak zelfs onbeleefd. Ze hebben weinig geduld als je hun taal niet spreekt en doen ook geen enkele moeite om je te helpen. Dat viel me echt tegen. En ik ben echt op veel plaatsen geweest, ook waar je weinig buitenlanders ziet, maar nergens had ik contact. Ja, met andere buitenlanders, maar niet met Polen.

Je rijdt, en daar ben je je continu van bewust, door een land dat heel veel meegemaakt heeft, waar veel gevochten is. Overal staan wel monumenten.

Tenslotte, ik heb deze reis natuurlijk alleen gemaakt. Dan doe je indrukken op die ik thuis niet gehad zou hebben. Nieuwe verhalen, in plaats van naar de muren zitten kijken. Natuurlijk is Gilles heel vaak in mijn gedachten geweest en heb ik ook mijn verdrietige momenten gehad. Maar voor mij is dingen doen, reizen maken en actief zijn de manier om dingen te verwerken, om alles een plaatsje te geven. Ik heb mezelf in Gdansk wijsgemaakt dat hij het goed had gevonden als ik een barnsteensieraad kocht, ook al had ik er al wat van thuis. Hij zei altijd: “Koop het maar, je werkt er tenslotte ook voor.” Dus dat heb ik gedaan, en hij vond het goed. Hij zou genoten hebben van de plaatsen en kerken die ik bezocht heb, en vooral van de kerkorgels.
Wat hij vreselijk gevonden zou hebben was het eten. Lekker eten was belangrijk voor hem en dat heb ik echt niet overal gehad. Wat ik wil zeggen dat hij tijdens deze reis ook veel mij me is geweest.
Ik heb het ook erg druk gehad deze reis. Steden bezoeken, bezienswaardigheden bekijken, skypen met de kinderen en mijn broer, schrijven, lezen, mailen en af en toe telefoneren. Ik had altijd wel met iemand contact.

Verder wil ik iedereen bedanken voor het lezen van mijn verslag en voor de leuke reacties via de mail of op de site. En misschien maak ik nog wel eens zo een reis, bijvoorbeeld naar Wladiwostok (grapje!).