Maandag 12 augustus. Een avontuurlijke reis.

Maandag 29 augustus, een avontuurlijke reis.

Mijn vriendin wilde graag naar Konstanz en eerlijk gezegd ik ook. Ik ben er nog nooit geweest. Wel een keer langs gereden, maar dat is dan ook alles. Het was wel drie uur heen en drie uur terug, een heel eind dus. Maar een schitterend traject en met het 9 euro ticket is het ook te doen. Helaas waren we niet de enigen die er zo over dachten.

Wij wilden de trein van 9.43 uur uit Achern nemen, een doorgaande trein waarbij ik ook nog eens geen moeilijke treden hoefde te beklimmen om in de trein te komen. De vrouw achter het loket zei al dat de treinen behoorlijk “überfüllt” waren en dat we de trein maar goed door moesten lopen op zoek naar een plekje. Op het perron bleek dat ze gelijk had, het was erg druk. Niet alleen met gewone reizigers, maar ook met heel veel reizigers met fietsen. Onze trein moest uit Karlsruhe komen, een paar stations van Achern verwijderd. Achter ons stopte de trein naar Karslruhe. De mensen zaten nog net niet op de daken, maar daar was dan ook alles mee gezegd. Een heleboel fietsers werden teleurgesteld achtergelaten en konden dus niet meer mee.

Onze trein had vijf minuten vertraging. Dat kan gebeuren. Toen hij voor kwam rijden dacht ik dat we er nooit meer bij konden. Maar met wat duwen en trekken lukte het ons toch. Wij moesten staan en de trein stopte in Renchen, Appenweier (met aansluiting naar Straßburg) en vervolgens in Offenburg, waar mensen uitstapten. Gelukkig kon ik twee goede plaatsen in de wagon bemachtigen en konden we onze reis op een comfortabelere manier voortzetten. Onze trein reed over het traject van de Schwarzwaldbahn.

De Schwarzwaldbahn beslaat het traject tussen Offenburg en Singen en is 149 km lang. Het grote hoogteverschil wordt overwonnen door een traject met dubbele lussen en door 39 tunnels maar zonder keertunnels. De maximale stijging is 20 % per 448 meter. Hemelsbreed werd de afstand van 11 km met een trajectlengte van 26 km verlengd. Vooral het stuk tussen Hornberg, Triberg en St. Georgen is heel interessant. Dit traject geldt zelfs vandaag nog, 120 jaar na de opening, als een imposant staaltje van vakwerk in de ingenieurskunst. De lijn is een belangrijke verbinding in de dienstregeling van de Deutsche Bahn en wordt ook gebruikt voor tochtjes met nostalgische treinritjes.

De perrons van de stations die we aandeden zagen zwart van de mensen die ook mee wilden, en heel veel fietsen. Overal liep de vertraging op en dat vond de machinist waarschijnlijk ook niet leuk. Dat was goed te merken aan zijn mededelingen: “Steigen Sie bitte nicht ein. Der Zug ist überfüllt. Fahren Sie mit dem Fahrrad auf dem Fahrradweg und nicht mit der Deutschen Bahn,” of, “Fahrgäste haben Vorfahrt auf Fahrradgäste”. De mensen konden er gewoon niet meer in! En fietsen al helemaal niet.

De overvolle trein klom langzaam via de vele tunnels en bochten naar Triberg, bekend van de Triberger Wasserfall en “die weltgrößte Kukucksuhr”. Wij waren hier op het hoogste punt van de rit aangekomen. Daar moesten we 40 minuten wachten op de tegentrein. Mensen liepen rond op het perron om een luchtje te scheppen of om te roken. Toen riep de machinist weer om dat, zodra de tegentrein gearriveerd was, de trein meteen weer zou vertrekken en dat de mensen weer de trein in moesten. Anders nam hij ze niet meer mee.

Ik moet nog wel vertellen dat er hier aan het spoor gewerkt wordt. De sanering van het spoor kost 47 miljoen. De modernisering van de Schwarzwaldbahn is een van de grootste bouwmaatregelen in het land. Ongeveer 60 km rails, 62000 bielzen en 100.000 ton grind wordt aangepakt. Van deze hoeveelheid staal kon 2/3 van de Eiffeltoren gebouwd worden! Op 19 mei werd het startschot gegeven voor de modernisering. In een eerste bouwfase, van 10 maart tot 28 juli, werd de rails tussen Hornberg en Triberg vernieuwd. Tegelijkertijd werden rotswanden versterkt en werd de Sommerau-tunnel gesaneerd.

Van 28 juli tot 12 september, dus tijdens de vakantie in Baden-Württemberg, liggen de werkzaamheden aan het spoor steil, omdat vooral in deze tijd veel vakantiegangers en dagjesmensen gebruik maken van het spoor. Vanaf 12 september tot 26 november wordt het spoor van Hornberg tot St. Georgen opnieuw afgesloten. Tijdens beide bouwfasen worden voor de reizigers bussen ingezet tussen Hausach en St. Georgen.

De Schwarzwaldbahn werd tussen Offenburg en Villingen tussen 1865 en 1873 onder leiding van Robert Gerwig gebouwd. Het traject van de bergbaan tussen Hausach en St. Georgen is het hart van de Schwarzwaldbahn. Voor velen zijn deze 38 km niet alleen een meesterwerk in de spoorwegbouw, maar zelfs het mooiste spoortraject van Duitsland. Een mijlpaal in de geschiedenis van de baan was de elektrificatie tussen 1971 en 1977.

Normaal wordt hier met een een-uurs dienstregeling gereden, nu rijden de treinen een maal in de twee uur. Ook kunnen de treinen niet al te lang zijn, omdat de locomotieven heel wat werk moeten verrichten om boven te komen. Maar je kunt je misschien voorstellen, dat het een grote chaos was toen de mensen nog met bussen vervoerd moesten worden! Gelukkig reed de trein net weer toen wij op reis gingen.

Eindelijk kwam Bodensee in zicht. Ik had natuurlijk geen klagen omdat ik een zitplaats had. Maar voor veel mensen was het een opluchting. In Singen gingen er al veel mensen uit; daar kon overgestapt worden op een trein naar Zürich. Wij bleven zitten tot Konstanz. Na ruim drie uur reizen hadden we ons doel bereikt.

Zoals gewoonlijk liep ik eerst naar het VVV om een plattegrond en informatie te halen En toen gingen we op weg. Via een tunnel onder het spoor door kwamen we aan de Bodensee. Heerlijk weer, kinderen in het water, boten die af en aan voeren en er waren filmopnames voor de serie WaPo Bodensee. Ik vroeg nog of ik mee mocht spelen maar helaas, ik kom niet op het witte doek. We hebben een tijdje lekker uit zitten kijken over het water en we keken naar twee Zeppelins die overvlogen. De zilveren “sigaar” heeft een Zeppelin met een nieuwe techniek (NT). Hij draait meestal een grote lus over het eilandhotel. Daar werd Ferdinand Graf Zeppelin op 8 juli 1838 geboren.

Aan de haven bewonderden wij het standbeeld van Imperia, de vrouw die met paus en keizer speelde. De stad was vol verwachting, toen het standbeeld op 24 april 1993 onthuld werd. Wat daar beetje voor beetje tevoorschijn kwam, weersprak alle verwachtingen van de aanwezige stadsbestuurders en burgers. Ze hadden iets historisch, iets representatievers verwacht. En wat zagen ze? Een beeld van 9 meter hoog, 18 ton zwaar, gemaakt van gietbeton, dat zich eenmaal in de vier minuten om zijn eigen as draait: een beeld van een hoer, het eerste in zijn soort in Duitsland. Tijdens de nacht en in de mist had Lenk, de kunstenaar, samen met zijn mensen het beeld op zijn sokkel gezet en geen van de opdrachtgevers had het van tevoren gezien. Rondborstig en met lange benen draagt ze op haar handen een naakte paus (Martinus V die tijdens het concilie gekozen was) en de ontblote keizer Sigismund.

In een boek schrijft Honoré de Balzac over de 700 prostitués, die de deelnemers aan het concilie vermaakten, een minder bekende kant van deze grote gebeurtenis. De onthulling was een schandaal! De een schreef er schande van, de ander vond het geweldig. Een jaar later was het allemaal niet meer zo erg.

We liepen langs het gebouw waar het concilie gehouden is, een geel blok met op de hoeken grijze stenenen het heeft een schilddak. Het gebouw is 53 m lang en 27 meter hoog. In november 1417 kozen de kardinalen paus Martinus V. De keuze viel op dit huis, omdat het beter afgeschermd kon worden dan de dom. Het werd rondom afgesloten met kettingen en daarna werden de geestelijke heren aan zichzelf en hun wijsheid overgelaten. Eigenlijk was het gebouw uit 1388 van twee etages hoog door bouwmeester Arnold als pakhuis gebouwd, vooral voor graan en linnen, het zogenaamde “tela di Constanza”. Op de landtong ervoor, dat de vorm had van een trapezium, konden schepen aan drie kanten aanleggen. De witte aanbouw met het restaurant ervoor, de “Patronentasche”, werd in 1836 gebouwd voor de douane.

Daarna begonnen we aan onze verkenning. Mijn vriendin is meer van het winkelen, ik van de bezienswaardigheden. We hadden een mooie combi gemaakt. Zo liepen we eerst naar de Rheinturm (Pulverturm = kruittoren)

De Rheinturm werd als noordelijke stadspoort rond 1200 gebouwd ter bescherming van de middeleeuwse brug.Hij is gebouwd als bastion in de noord-west hoek van de stadsverdediging. Van tijd tot tijd werd hij ook als gevangenis gebruikt. Na het concilie werden hier ook Joden vastgezet met instemming van hun beschermheer koning Sigismund, zodat de koning met het losgeld de schulden van het concilie kon betalen.

Aan de buitenkant is de toren gebouwd van massief steen, aan de stadskant heeft hij vakwerk. Zo was de bouw voordeliger en zou hij door vijanden ingenomen worden, kon man hem van de stad uit beschieten.

Vroeger bestonden de middeleeuwse vestingwerken van Konstanz uit 25 poorten en torens. Nu zijn er nog drie poorten over. Van grote historische betekenis is de Rheintorturm of Peterhauspoort, zoals hij vroeger heette. Hij staat direct aan de Rijn op een massieve fundament van Rorschacher zandsteen en draagt al 800 jaar lang zijn gewicht van 2500 ton. De toren meet 9 x 9 meter en hij staat 35 meter boven de gemiddelde waterstand. Naast zijn functie als verdedigingstoren was het ook een brugpoort. De houten brug over de Rijn leidde meteen onder de Rheintorturm door. De brug en de toren waren gedurende eeuwenlang de schakel voor het verkeer uit het gehele noorden met Thurgau dat ten zuiden van de Rijn lag, en daarmee ook met Zwitserland.

Om deze redenen is de toren, naast het middeleeuwse warenhuis (conciliegebouw) aan de haven, de laatste nog bestaande getuige van het belang dat de vroeger bisschop- en Reichsstadt had als een van de belangrijkste verkeers- en economische centra van de late middeleeuwen. Omdat de toren rond 1200 gebouwd werd vormt deze toren niet alleen een imposant bastion, maar ook een belangrijk verkeersmonument van de middeleeuwse stad Konstanz. Drie keer is keizer Friedrich II tijdens zijn bezoek

aan zijn stad door deze poort gereden.

Geschiedkundige betekenis heeft de Rheintorturm later ook als brugpoort. Vanaf deze toren sloeg de bevolking van Konstanz op 6 augustus 1548 een aanval van de Spaanse soldaten onder keizer Karel de V moedig af. De keizer wilde de protestantse stad weer katholiek maken.

Tijdens de twee coalitieoorlogen van 1796 tot 1801 door de Franse troepen werden toren en brug sterk beschadigd. In1868 voorkwamen het raadslid Ludwig Leiner en archivaris Johann Marmor een initiatief van de stad Konstanz om de toren af te breken. In 1878 moest de toren een watertoren worden, zodat de burgers het water uit de Rijn konden gebruiken.

Op bevel van de Franse bezettingsmacht werd in 1946 in de toren een jeugdhonk ingericht. De Franse gouverneur vond de inrichting door de stad Konstanz echter te schaars, wat ervoor zorgde dat hij beslag liet leggen op meubilair uit privé huizen zodat hij die in de toren kon zetten. Het idee was om de jeugd van Konstanz nieuwe wegen voor de eigen verantwoordelijkheid te tonen. Een belangrijke bron van inkomsten was het bruggeld voor mens en dier, dat dan in de 19^de eeuw omgezet werd in tolgeld. Dat moest tot 16 augustus 1900 betaald worden.

We liepen door de oude, kronkelige steegjes van de binnenstad naar het Münster dan Konstanz. Gezellige pleintjes omgaven deze grote kerk. Verder ging het via de Wessenbergstraße, waar ik wat mooie foto’s kon maken. Wij zagen het mooie hotel Zeppelin uit 1835 op de Stephansplatz. Het heette toen het “Duitse huis”, zoals nu nog te lezen is op de rijkversierde facade in de stijl van het Historisme. In 1900 brandde het echter bijna tot op de grond af. Daardoor lieten de burgers van Konstanz zich niet afschrikken. Binnen enkele jaren werd het gebouw weer helemaal volgens het origineel opgebouwd en werden ook de beschilderingen op de gevel aangebracht. Zowel van binnen als van buiten is het gebouw voorzien van versieringen met veel details. Aan de voorgevel zijn zowel de Reichsadler van het Duitsland onder keizer Wilhelm te zien met het schild van de Hohenzollern of zijn borst, als ook het wapen van Konstanz, historische kostuums en kroonjuwelen. Daarmee moet het de indruk wekken, dat ingezetenen en gasten met het huis een ruimte ingaan, waarin de Duitse geschiedenis en de regionale geschiedenis hand en hand gaan. Sinds 1965 herinnert het huis met zijn naam aan de grote pionier van de luchtvaart, Ferdinand Graf von Zeppelin, die op 8 juli 1838 in de grote stad aan Bodensee geboren werd.

We zagen nog meer huizen met mooie beschilderingen en we liepen door de gezellige straten in het voetgangersgebied. Onderweg kwamen we langs het mooi beschilderde stadhuis. Het stadhuis heeft een lange gevel, een grote binnenplaats en daarachter nog een kleinere. Het voorhuis met twee gevels was in de middeleeuwen het huis van het linnenweversgilde en werd tussen 1585 en 1595 in de stijl van de Italiaanse Renaissance omgebouwd tot raadhuis. De afbeeldingen op de gevel uit de 19^de eeuw stellen scènes uit de geschiedenis van Konstanz voor en tonen portretten van voor de stad belangrijke personen, zowel protestantse als katholieke in mooi evenwicht. Het deel erachter heeft rijen van ronde bogen en zuilen en wordt geflankeerd door twee compacte ronde torens.

Op weg naar het station zagen we de Kaiserbrunnen. Met het paard met acht benen reed Friedrich II naar Konstanz, de pauw met drie koppen symboliseert de drie pausen voor het concilie. De zeehazen met de lepels komen uit de geschiedenis van de “Sieben Schwaben” van de gebroeders Grimm. Friedrich Barbarossa, Otto I en Maximillian I bekijken met enige gelatenheid het leven.

Op het station was het een beetje zoeken waar we nu moesten staan. We waren vroeg genoeg. Maar de trein die er aan kwam werd uit de dienstregeling gehaald. Toen moesten we naar een ander perron. En weer waren we niet de enigen! De trein kwam en we persten ons erin. Maar zitten konden we niet meer. Toen ben ik maar op een trappetje gaan zitten. Mijn vriendin wilde dat eerst niet, maar later heeft ze het toch maar gedaan. Overal zaten mensen op de grond, er stond bagage op alle mogelijke plekken en plaats voor een conducteur was er al helemaal niet.

Opeengepakt begonnen we weer aan de lange reis terug. Onderweg moesten er af en toe mensen uit en dan was het voor mij moeilijk om op te staan. Mijn vriendin voelde zich niet goed worden, maar na een pepermuntje van mij ging het al wat beter. Ze had nog niet eens de helft gedronken van wat ik gedronken had. Toen er eindelijk twee plaatsen in het gangetje vrijkwamen vonden de mensen dat wij daar maar moesten gaan zitten. Zagen we er zo zielig uit? Weer werd omgeroepen dat de trein overvol was, dat er geen fietsen mee mochten, maar ook dat er niet op de grond gezeten mocht worden en dat de bagage alleen daar mocht staan waar het mocht, anders moest je eruit. Maar ja, waar laat je al die koffers dan? En er was toch geen controle dus de situatie bleef zoals het was. Eindelijk bereikten we Achern, waar we er eindelijk uit mochten. Het was kwart over acht. Mijn autootje stond nog op me te wachten en ik reed snel naar boven, naar het huis van mijn vriendin. Toen ik mijn lange broek wilde verwisselen voor een gemakkelijke broek, bleek dat ik knalrode onderbenen had. Maar dat horen jullie morgen, een echte cliffhanger dus!