Ksiaz

Zaterdag 3 juni 2023

Vandaag heb ik het kasteel bezocht. Dus geen autorijden, gewoon rustig aan. Dat dacht ik. Bij de receptie van het hotel kon ik een kaartje kopen en ik liep naar de ingang, ongeveer 150 meter. Daar kreeg ik een audioguide mee. Het was geen vriendelijke vrouw, maar een aardige jongen ernaast hielp me ermee. Tegen iedereen was die vrouw snauwerig. En Engels of Duits verstaan ze niet.

Het was wel fijn dat ik het kasteel op mijn eigen houtje kon bezichtigen. Ik zou het vandaag dus rustig aandoen, maar de rondleiding begon op de derde verdieping. Dat waren heel, heel veel treden.

Het kasteel ligt ongeveer acht kilometer ten noorden van Walbrzych (Waldenburg) op een bijna 400 meter hoge rots. Met ruim 400 vertrekken is Ksiaz het grootste kasteel van Silezië. Hoewel het in de loop der eeuwen steeds verder uitgebreid werd, vormt het toch een harmonisch geheel. Het wordt omgeven door een groot park met een palmenhuis en een stoeterij.

De geschiedenis van kasteel Ksiaz (Fürstenstein) gaat terug tot in de late 13^de eeuw. Vorst Bolko I liet de burcht tussen 1288 tot 1291 op een strategisch gunstige plaats bouwen. Tot 1392 bleef hij in het bezit van de Piasten van Svidnica (Schweidnitz), later vestigen zich hier roofridders. Rond 1509 kwam het kasteel, samen met de omliggende gemeenten, in het bezit van Conrad von Hochberg. Zijn nakomelingen kregen de titel “graaf” en vanaf 1847 mochten ze zich “vorst van Pleß” noemen. Meer dan vier eeuwen bleef het in hun bezit en het kasteel werd verbouwd van een middeleeuwse burcht tot een representatief kasteel. Onder Conrad Ernst Maximilian von Hochberg ontstond in 1722 de geweldige barokvleugel van vijf etages. De laatste verandering volgde in de jaren tussen 1908 en 1923 ten tijde van Hans Heinrich XV. Toen ontstonden de west- en de oostvleugel in de stijl van de neorenaissance, het slot werd van binnen veranderd en de grote terrassen werden aangelegd.

Hans Heinrich XV was gedurende lange tijd ambassadeur in Londen en trouwde daar in 1891 met de twaalf jaar jongere Daisy Cornwallis-West, de tante van de Winston Churchill. Zij maakte het kasteel tot een trefpunt van de Europese adel. Ze was charmant en intelligent, maar ze hield zich ook bezig met politiek en was humanitair geëngageerd. Ze stichtte verschillende sociale inrichtingen voor kinderen en gezondheidscentra voor werkende vrouwen.

Hans Heinrich liet zich in 1923 scheiden en trouwde een 40 jaar jongere Spaanse vrouw. Die werd al snel verliefd op haar stiefzoon Bolko en ze gaf Hans Heinrich de bons. Na zijn dood in 1938 keerde Daisy op het kasteel terug. Zij werd drie jaar later door de nazi’s van het kasteel verdreven. Het kasteel werd gevorderd. De reden daarvoor was dat de zonen van Daisy en Hans zich in 1939 afgezet hadden tegen de nazi’s en aan de kant van de Britten in het Poolse vreemdelingenlegioen tegen nazi -Duitsland vochten. Daisy stierf twee jaar later in Walbrzych, toen de nazi’s begonnen waren het slot voor hun doel te veranderen.

Men vermoed, dat het kasteel een “Führerhauptquartier” moest worden. De organisatie Todt was verantwoordelijk voor talrijke grote gebouwen in nazi-Duitsland en ook voor de geheime gebouwen in het Uilengebergte, dat toen nog in Duitsland lag. Daar ligt een ingenieus netwerk van tunnels en bunkers. Ze zijn onderdeel van het mysterieuze “Project Riese”, een geheim bouwproject van nazi-Duitsland tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook onder kasteel Ksaiz werd een groot systeem van tunnels aangelegd. Al tijdens de nazitijd verdwenen grote delen van de inrichting, de rest namen de Russen, die hier tot 1946 ingekwartierd waren.

Er is dus niet veel meer te zien uit de tijd van toen. Je komt eerst bij het poorthuis aan, waar vroeger een bibliotheek was met 60.000 boeken Slechts een klein deel heeft de oorlog overleefd. Vervolgens loop je via de rechthoekige eren-binnenplaats naar de barok vleugel. Aan die binnenplaats is mijn hotel. Opvallend aan de roodachtige façade zijn de hoge vensters van de Maximilianzaal. In het midden bevindt zich een balkon dat door zuilen gedragen wordt en het wapen van de familie Hochberg. Dan kom ik gelijk bij de zaal die het meest imponeert. De Maximiliaanzaal beslaat twee etages. Het heeft mooie plafondschilderingen met motieven uit de Griekse mythologie. De drie balkons boven de deur waren bestemd voor de orkesten.

Zoals gezegd zijn de originele meubelen grotendeels verdwenen. Ik zag nog een grote toren, waarvan de onderkant vierkant was, het middensegment achthoekig en het bovenste segment rond. Op de zwarte binnenplaats zijn de wanden in de stijl van de neorenaissance met wapens van de vroegere bezitters. In het midden bevindt zich de waterput.

Het was een hele opgave om het hele kasteel te verwarmen. Daarvoor waren dagelijks twee treinwagons kolen nodig. Over treinen gesproken. Er gaan geruchten over de goudtrein van Walbrzych, of de nazigoudtrein. De nazi’s zouden een trein geladen met goud en andere kostbaarheden hebben verstopt in een ondergrondse tunnel bij Walbrzych. De trein, die 150 meter lang moet zijn geweest, zou met twaalf wagons aan het einde van de Tweede Wereldoorlog vertrokken zijn. Doordat in de laatste maanden de Russen vanuit het oosten naderden, zagen de nazi’s zich genoodzaakt om de kostbaarheden die ze tijdens de oorlog hadden verworven, te verbergen. Onderweg naar nazi-Duitsland verdween de trein echter uit beeld in het zuidwesten van Polen. Sommige onderzoekers beweren dat het verhaal niet klopt en bestempelen het als een legende. Desondanks zijn er veel schatzoekers actief en is zelfs het Poolse leger al sinds 1945 op zoek naar de verdwenen trein. Naar verluidt bevindt de trein zich in het tunnelstelsel van Project Riese. Het verhaal vertoont gelijkenissen met het waargebeurde verhaal van een trein met kostbaarheden die uit Hongarije op weg was naar Duitsland en in mei 1945 door de geallieerden werd geconfisqueerd. De trein zou naast goud en zilver ook kostbare sieraden en kunstschatten herbergen. Daaronder zou zich ook de kapitale barnsteenkamer bevinden: een met bladgoud vervaardigd paneel dat tsaar Peter de Grote in 1716 van Frederik Willem I van Pruisen had ontvangen.

Er zijn meermaals zoektochten ondernomen, maar de trein is nooit gevonden. In 2015 beweerden een Pool en een Duitser dat ze op het sterfbed van een betrokken Duitser de locatie van de trein hadden vernomen. Ook toen bleef een onderzoek zonder resultaat. Er wordt echter nog steeds gezocht en IK HEB HEM OOK NIET GEVONDEN.

Je kunt hier bij het kasteel ook een rondleiding krijgen door het onderaardse gangensysteem, maar dat vind ik niets voor mij. Al met al een geweldige ligging, buitenkant schitterend maar het interieur is helaas verdwenen. Zeker een bezoek waard, alleen al vanwege de schitterende terrassen die bij het kasteel zijn. Je komt daar vanzelf op aan het eind van de rondleiding, waarvoor je ongeveer twee uur moet uittrekken. Er stonden veel bankjes, wat voor mij ideaal is. Minder ideaal waren de trappen zonder leuning waar ik af en toe voor kwam te staan. Gelukkig werd ik bij de laatste trap door iemand geholpen, anders had ik daar misschien wel moeten slapen. Maar het was voor mij best een hele grote uitdaging en ik moet het allemaal zelf doen, want Polen laten je lekker aanklooien en helpen niet gauw! Althans, dat is mijn ervaring tot nu toe.