Maandag 13 augustus. Van Daugavpils naar Riga.

Ik kreeg gisteren een paar reacties van mensen die mij weleens met hoofddoek en schort hadden willen zien. Dat kan ik helemaal begrijpen en ik heb het ook overwogen, maar de vriendelijkheid en de gastvrijheid van de gelovigen beletten mij dat. Ik denk dat ze beledigd zouden zijn. En tja, er zijn hier ook heel veel kerken om te bezoeken. En ik vind de decoratie vaak zo ontzettend mooi.

Vanmorgen in mijn hotel van 40 euro een goed ontbijt gehad met alles erop en eraan. Ik zie soms op televisie hotels voorbijkomen waar je dan 125 euro voor moet betalen en waar je een hok krijgt om in te slapen. Ik kon mij gewoon in de badkamer aankleden en het was schoon, zelfs de vensterbank. De auto stond nog veilig op het parkeerterrein achter het hotel. Toen ik gisterenavond aan de receptioniste vroeg of ik hem voor of achter het hotel moest zetten, was het antwoord “achter”. Na acht uur ’s avonds ging het hek namelijk dicht. Ik was de enige auto, maar vanmorgen stond hij helemaal vol. Toch wel een beetje naar idee dat het hek dicht ging voor de veiligheid.

Na het ontbijt ging ik met lichte regen en 16 graden op weg en het duurde wel even voordat ik de stad uit was. Ik wilde langs de rivier de Daugava rijden en dat snapte Tom niet helemaal. Die wilde steeds de snelste route rijden. Maar ik wilde langs de rivier omdat ik daar wat dingen wilde bekijken. Dus heb ik steeds plaatsen ingevoerd die op de route lagen.

Onderweg kwam ik een grote supermarkt tegen. Maar eens even stoppen of ik daar kon pinnen, of hij mijn kaart accepteerde. Het was geen enkel probleem dus nu heb ik weer geld op zak. Ook kon ik gelijk in de supermarkt even naar het toilet, brandschoon. Moet je bij ons komen! De weg vanuit Daugavpils begon als een lappendeken. Wel al snel vierbaans. Omdat het dat stuk erg rustig was kozen de meeste mensen die strook uit waar de minste “lappen” waren. Dus er werd op de inhaalstrook en de vluchtstrook gereden. Ik was te enthousiast want na een tijdje werd het toch weer tweebaans, maar wel met een beter wegdek. Al gauw kwamen we bij een omleiding, dus moest we weer over smalle weggetjes. Voor mij zat een grote auto met hout, die amper vooruitkwam. Hij werd ook steeds ingehaald, ook waar het eigenlijk net niet kon. Bij een onbewaakte overweg kostte het nogal wat tijd voor hij eroverheen was. Dat zo iemand zo durft te rijden! Later kwam ik hem weer tegen. Hij stond dwars op de weg en had een klapband gekregen.

Het was gelukkig ook beter weer geworden. Zodra ik Daugavpils verlaten had werd het droog en tegen de middag zaten we weer op de 25 graden, half bewolkt. De rivier was op sommige plaatsen best breed en met de bossen op de achtergrond waren het best mooie uitzichten. Ik besloot even te stoppen, ik had toch tijd genoeg. Maar weer even naar toilet (dat drinken toch) en even naar een winkeltje waar ze kaas verkochten. Laat daar nu een jongen staan die vorig jaar in Nederland jazzmuziek gestudeerd had! Hij vond het wel een groot verschil: in Letland woont hij in “the middle of nowhere” en in Nederland woonde hij in de stad. Het laatste had wel zijn voorkeur.

De volgende stop lag zo’n 15 kilometer verder. Koknese, en dan vooral de kasteelruïne (pilsdrupas), ligt schilderachtig op een landtong die begrensd wordt door enerzijds de Daugava en anderzijds de Pērse. Het stond eeuwenlang 40 meter boven de rivier op een heuvel, totdat het, net zoals een kerkje in de buurt, het slachtoffer werd van de bouw van de stuwdam in de Daugava. In 1577 werd de burcht door Iwan de Verschrikkelijke bestormd, Nu zijn de resten van de van het rond 1700 verwoeste gebouw alleen nog vanaf één zijde toegankelijk. Het kerkje, dat ook in het meer verdween, kun je in de zomer alleen bereiken met een boot, in de winter kun je over het ijs. Op een eiland liggen de restanten van de oudste stenen kerk uit Letland uit 1186.

Door de ligging aan de rivier was Koknese vroeger een Hansestad. Het kasteel van Koknese werd in 1209 door de Duitse kruisridders gebouwd. Het zou volgens de legende de woonplaats zijn van Laimdota, en schone en deugdzame jongedame op wie Lāčplēsis verliefd wordt. Het kasteel werd verwoest tijdens de Grote Noordse Oorlog (1700-1721).

Het Letse epos werd door Andrejs Pumpurs, een Letse dichter, geschreven tussen 1872 en 1887. Het was gebaseerd op plaatselijke legendes. Het verhaal speelt zich af in Lielvãrde. De held Lāčplēsis, waarnaar het verhaal is genoemd, wordt opgevoed door een beer, tot Lielvãrdis hem vindt en adopteert. Op zekere dag weet hij zijn nieuwe vader uit de klauwen van een beer te redden door het dier met zijn handen in stukken te scheuren, waarna hij de bijnaam “berendoder” krijgt. Het verhaal eindigt in een gevecht met de Zwarte Ridder, het symbool van de Duitse kruisridders, waarbij beiden omkomen. Volgens het verhaal keert de held echter terug om de vijand in zee te gooien en het land weer te bevrijden.

Nadat ik een wandelingetje langs de rivier gemaakt had, kwam ik bij de kasteelruïne aan. Het was erg rustig. Ik kocht een kaartje en genoot even van het uitzicht. Even voelde ik me ook weer de schone jonkvrouw. Maar een kasteelruïne is eigenlijk niets voor mij. Ik kan niet meer klauwteren en klimmen. De mevrouw van de kassa had me een hele mooie wandeling gegeven, maar dat dorst ik toch niet, dus ging ik weer terug naar de auto.

De volgende stop was Salapils, vooral bekend omdat daar een concentratiekamp lag. Politiegevangenis en werkkamp Salaspils bestond van eind 1941 tot oktober 1944 en was bestemd voor Sovjetkrijgsgevangenen en gedeporteerde Joden, van wie grote aantallen tijdens de tewerkstelling stierven. In feite was het een naziconcentratiekamp dat hier tijdens de Tweede Wereldoorlog was gelegen. Het was oorspronkelijk een krijgsgevangenenkamp, maar later werden er ook Joden uit diverse bezette landen gebracht nadat het hoofdgetto van Riga was ontruimd.

Het aantal slachtoffers is moeilijk vast te stellen: vermoedelijk hebben ongeveer 12.000 mensen het kamp doorlopen, tenminste 3000 (andere bronnen spreken van 7000) van hen kwamen hier om het leven. Sommige bronnen spreken echter van 100.000 doden, andere van 53.000. Het aantal kinderen en jongeren schijnt buitengewoon hoog geweest te zijn. Het echte aantal slachtoffers blijft echter onderwerp van debat, aangezien het Sovjetregime later de cijfers voor propaganda-doeleinden overdreef,

Om de herinnering aan de slachtoffers van deze verschrikkingen voor altijd levend te houden, werd in 1967 op de plaats van het kamp het Gedenkteken Salaspils opgericht. Centraal ligt een 100 meter lange, hellende constructie van beton met de inscriptie: “Achter deze poort kreunt de aarde”. Op het terrein staan zeven kolossale stenen beelden, waar ten minste zeven barakken hebben gestaan. De grote, stenen beelden stellen de volgende figuren voor::
- Moeder (die haar kind beschermt)
- Protest
- Solidariteit
- Rood front
- The unbroken (ik zoek nog steeds een goede vertaling, die ook het gevoel weergeeft)
- The infamous

Met regelmatige doffe slagen doorbreekt een in een zwart marmeren blok gevatte metronoom de stilte. Hij tikt als een kloppend hart en lijkt diep uit de aarde te komen. De locatie van de galg wordt aangegeven door een steen met opschrift.

Aan de overkant van de snelweg staat een monument ter herinnering aan de 47.000 Russische krijgsgevangenen die hier onder de nazi’s omkwamen.

Ik was nu vlak voor Riga en het werd drukker en drukker. Riga is de grootste stad van de Baltische Staten. Ik kon niet gewoon het adres van het hotel intoetsen, want dan zou ik aan de andere kant uitkomen en er ligt een verhoogde tramrails waar ik niet overheen kan. En je kan ook nergens keren. Maar ik weet een punt waar het wel kan en dat had ik ingetoetst. Maar ik reed niet goed. Ik moest zo snel achter elkaar linksaf, rechtsaf, linksaf, rechtsaf, dat het niet meer bij te houden was. Vervolgens kwam ik op een weg terecht met vier rijbanen waar ik in de meest rechtse reed. Zegt die Toen wel vijf keer: “Keer om”. Hoe had hij dat gewild? Ik ben maar gewoon met de stroom meegereden, de stad in, langs de Zeppelinhallen en voor het Centraal Station om. Een meevaller was wel dat ik wist waar ik was. Ik kwam uiteindelijk in de straat terecht waar het hotel stond, maar wel aan de andere kant. Dus ik moest twee kilometer verder rijden en toen aan de andere kant weer terug. En dat alles in de file, driebaans en de rechterstrook is busbaan. Ik dacht bijna dat ik het hotel gemist had maar nee hoor, daar was het onooglijke poortje waar ik doorheen moest. Dat moet je echt weten.

Ik heb de auto geparkeerd en wilde inchecken. Kon ze me niet vinden en of ik de bevestiging bij me had. De trouwe lezertjes onder jullie weten wel dat ik niet over een nacht ijs ga en dat ik altijd alles meeneem. En nu bracht het uitkomst want gelukkig was mijn kamer gereserveerd. Een heerlijke, ruime kamer met koffie- en theefaciliteiten, een goed bureau en de auto veilig achter het hotel. Drie nachten voor 105 euro.

Ik wist dat er op de zesde etage een lekker terras was dus vond ik, nadat ik alles op mijn kamer had gezet, dat ik wel toe was aan een glaasje wijn en een lekkere salade. De salade was verrukkelijk, de wijn ook. Zo lekker, dat ik vlug naar mijn kamer ben gegaan en om half acht gelijk in een diepe slaap viel. Door het appje van Anja werd ik wakker. Ik dacht eerst dat het mijn wekker was. Nu kan ik eigenlijk wel weer slapen. En dat ga ik ook doen want ik ben klaar. Morgen en overmorgen in Riga. Het zou morgen gaan regenen dus morgen ga ik rustig aandoen.