Woensdag 29 augustus. Rendsburg naar Grootebroek.

Langzamerhand merk ik dat ik steeds dichter bij huis kom. Vreemde woorden verdwijnen. De “hiss” (hijsen = lift) heeft plaatsgemaakt voor “Aufzug” en zal straks weer “lift” worden. De “traffikplatsen” is “Ausfahrt” geworden en heet straks weer gewoon “afrit”.

Vannacht heb ik goed geslapen. Af en toe werd ik wakker omdat er een stampend schip voorbijvoer. En als ik dan naar buiten keek zag ik lichtjes aangaan op de camperplaats. Je hebt vliegtuigspotters maar dus ook bootspotters. Ik kon vanmorgen pas om negen uur ontbijten dus ik kon rustig aandoen. Nog een paar plaatjes schieten en voor de laatste keer de auto inpakken. Het ontbijt was weer geweldig. Ook mensen uit de campers kwamen hier ontbijten.

Om tien uur vertrok ik, met een halve tank benzine en nog 15 euro en 20 Zweedse kronen aan contanten op zak, richting Nederland. Ik wilde de Autobahn langs Hamburg en Bremen mijden, net zoals de Elbetunnel. Langs dit traject zijn heel veel wegwerkzaamheden en ook wordt het verkeer door de Elbetunnel af en toe stil gelegd. Daarom had ik, net zoals vorig jaar, besloten om weer met de veerpont Glückstadt-Wischhafen over de Elbe te reizen. Hier had ik best wel wat tijd voor uitgetrokken, want vorig jaar moest ik vrij lang wachten en ik nam aan dat er ten gevolge van de wegwerkzaamheden wel een lange file zou staan.

Ik had keurig “Wischhafen” in Tom ingevoerd. Vorig jaar vond ik het een vervelende weg naar de veerpont, maar nu loodste Tom me via kleine maar mooie weggetjes naar Glücksdorf. En zo kon het gebeuren dat ik zomaar, zonder dat ik het wist, langs “die tiefste Stelle Deutschlands” reed. Die ligt in de voormalige gemeente Neuendorf bij Wilster en ligt 3,53 m onder de zeespiegel.

“Seit dem 05. September 1988 hat es die Gemeinde Neuendorf-Sachsenbande (damals noch die Gemeinde Neuendorf) schwarz auf weiß: In ihrer Gemeinde in der Wilstermarsch liegt der tiefste Punkt Deutschlands. Diese Bestätigung erhielt die Gemeinde seinerzeit aus dem Innenministerium des Landes Schleswig-Holstein. Weitere Details findet man in der Chronik der ehemaligen Gemeinde Neuendorf bei Wilster.”

En zo had ik weer wat geleerd. Voor ik het wist stond ik op de toegangsweg naar de pont. Ik reed langzaam in de verwachting dat het druk zou zijn. Maar ik had maar zes vrachtwagens voor me en ik was de enige personenauto. Toen zag ik de matroos van de veerpont naar me zwaaien dat ik komen moest en ik kon als laatste auto meteen dwars op de veerpont. Achter me ging gelijk de oprijdklep, of hoe heet zo een ding, omhoog. Al gauw kwam er iemand langs. Ik moest betalen en van mijn contanten verdwenen er zomaar weer 8,50 euro. Ik zou toch wel ergens een benzinestation en een geldautomaat vinden? In Scheswig-Holstein was ik niets tegengekomen. Misschien na de veerpont in Niedersachsen?

Er voeren vier veerponten over de Elbe. De overtocht duurde ongeveer twintig tot vijfentwintig minuten. Aan de andere kant stond een hele lange file te wachten tot ze over konden. Ik had echt geluk gehad. Ik werd weer via kleine weggetjes geleid en kwam ook weer uit bij de rivier de “Osten”, waar ik vorig jaar foto’s gemaakt heb van de “Schwebefähre”. Daar stopte ik dus nu niet meer. Ik weet niet hoe Tom me leidde, maar via veel kleine weggetjes, veel linksaf en rechtsaf, benzinestations en geldautomaten vermijdend, kwam ik uiteindelijk uit bij Westerstede, vlak na Oldenburg. Precies wat ik wilde want nu lagen alle drukke trajecten al achter me.

Maar zoals gezegd, nog steeds geen benzine. Toen naderde ik een truckersstopplaats. Ik voelde me ook een trucker en sloeg af. En daar kon ik eindelijk benzine tanken. Ze hadden daar ook een driegangenmenu in de aanbieding voor 2,40 euro. En omdat een mens toch af en toe rusten en wat eten moet, besloot ik het driegangenmemu te nemen: broodje – worst – mosterd. Wat drinken erbij, betalen en zo was ik ook van mijn laatste euro’s af.

Verder ging het met 25 graden en een stralend blauwe lucht. Ik ging onder de Wesertunnel (1600 m, 2004) en de Emstunnel (945 m, 1989) door. Je moet opletten dat je niet te hard rijdt. Je mag op die plekken maar 80 km rijden en Gilles heeft daar twee jaar achter elkaar een boete gekregen. Ik wacht het nog af. Ik was nu aangekomen in Ost-Friesland, dus de naam Friesland zat er al in. Nu alleen nog naar West-Friesland.

Na de Wesertunnel kwam ik door het plaatsje Jade dat aan de Jadebusen ligt, een grote zeearm die, net zoals de Dollard, ontstaan is in de Middeleeuwen ten gevolge van een reeks stormvloeden. De belangrijkste daarvan waren de eerste en tweede Sint-Marcellusvloed (1219 en 1362) en de Sint-Antoniusvloed van 1511. De Jadebusen maakt deel uit van de Waddenzee. Aan de Jadebusen ligt de (marine)dhavenstad Wilhelmshafen.

Ik had nu het gebied bereikt van Klaus Störtebeker, die zijn bijnaam dankte aan het feit dat hij een beker bier in een teug kon ledigen. Klaus Niklaus Störtebeker (overleden te Hamburg, 20 oktober 1401) was een piraat. Waar Klaas werd geboren is onbekend, een van de verhalen daarover is, dat hij een weesjongen uit Friesland of Groningen (Termunten) zou zijn. De eerste keer dat Klaas Störtebeker wordt genoemd is in een protocol van rechtszaken uit de stad Wismar uit 1380. Zijn naam werd geschreven als Nicolao Stertebeker, die door 2 mannen werd mishandeld. Die beide mannen werden uitgewezen.

De volgende vermelding is in 1394 wanneer de Engelse koning Hendrik IV zich beklaagt over de zeeroverij van een zekere Stortebeker. Hij en zijn kompanen, onder wie Magister Wigbold en Godeke Michels noemden zich de Likedelers wat vrij vertaald betekent Iedereen krijgt zijn deel of gelijkdelers. Ieder bemanningslid kreeg na een verovering een gelijke buit of prijs toebedeeld.

Störtebeker werkte voor Zweden en zorgde voor specerijen en textiel, in de Oostzee veroverde hij Deense schepen en hun goederen. Hij zou zijn basis gehad hebben op Gotland maar ook op Bornholm. In 1389 wisten de Denen bijna heel Zweden te veroveren, alleen Stockholm hield nog stand. De stad werd belegerd, maar dankzij Störtebeker kregen de inwoners voorraden en konden standhouden. Dankzij die inbeslaggenomen voorraden, de zogenaamde victualiën, kregen ze de bijnaam de Victualiënbroeders. De Likedelers vochten mee en wisten Stockholm te ontzetten. Toen de vrede was gesloten wilden de Hanzesteden de piraten kwijt en weken ze uit naar de Noordzee.

De nieuwe thuishaven van Störtebeker werd toen Marienhafe in Oost-Friesland, dat in het ambstgebied van zijn vriend Widzel tom Brok lag. De strijd tussen de Frieslanden en Holland was in 1396 opgelaaid en Störtebeker vocht mee tegen de Hollanders.
Begin 1400 besloot de Hanze samen met de Hollandse steden om de Likedelers aan te pakken. Bij een zeeslag op de Westereems werd hun een zware klap toegebracht. Störtebeker vluchtte met 114 van zijn mannen naar de Hollandse graaf Albrecht van Beieren, die een andere agenda had dan de andere Hollandse heren. De Friese hoofdelingen, die Störtebeker tot dusver hadden beschermd, besloten na de nederlaag op de Eems, geen onderdak meer te bieden aan Störtebeker. Maar hij had hen niet meer nodig, zat veilig in Holland en ging weer schepen overvallen.

Nogmaals werd door de Hanze een vloot bijeengebracht en in 1401 kwam het tot een zeegevecht bij Helgoland. Het was fataal voor de Likedelers: 40 sneuvelden en 73 (waaronder Störtebeker) werden gevangengenomen. In Hamburg is Störtebeker op 20 oktober 1401 staande onthoofd. Hij had verzocht dat de medeveroordeelden die hij, na onthoofd te zijn nog kon voorbijlopen, vrij zouden komen. Hij liep 11 van zijn mannen voorbij tot er een blok voor zijn benen werd gegooid. De rechters hielden hun afspraak niet, ook die 11 werden onthoofd. Magister Wigbold en Godeke Michels werden later gevangen en in de lente van 1402 in Hamburg ter dood gebracht.

Door de voormalige DDR werd Störtebeker om zijn sociale trekjes, een soort Robin Hood dus, tot historische held verheven. Elk jaar zijn er nog Störtebekerfestivals en is er een Störtebekerroute. In theater St. Pauli in Hamburg heeft een theaterstuk gespeeld over hem. Op het Duitse eiland Rügen zou nog een schat van hem begraven liggen.

Met volle tank, volle maag, lege portemonnee en nog steeds een blauwe lucht naderde ik de grens. Tot Groningen was het erg rustig, maar tussen Groningen en Joure was het pittig druk. Overigens, het verkeersknooppunt is daar wel enorm verbeterd. Van een grote rotonde is het nu een knooppunt geworden met allemaal fly-overs. Bij Joure begon het een beetje te miezeren. Maar ja, vanaf Joure is het niet ver meer. Ik had gelezen dat ik nog net de Markerwaarddijk kon nemen want in verband met de aanleg van de nieuwe Westfrisiaweg wordt de kruising bij Enkhuizen en daarmee ook de Markerwaarddijk dit weekend afgesloten. Ik genoot nog zelfs van mijn laatste kilometers en om vijf uur was ik thuis, waar ik werd ontvangen door mijn blije dochter. Trots liet ze me zien hoe ze het hele huis aan kant had gemaakt, hoe er een welkomstbloemetje op tafel stond en ook aan eten had ze gedacht. Dat is fijn thuiskomen.

En daar ben ik nu, bijna vijf weken verder, na acht landen doorkruist te hebben: Duitsland, Polen, Litouwen, Letland, Estland, Finland, Zweden en Denemarken. Ik heb 6156 kilometer gereden. Dat is veel, natuurlijk. Maar ik keek deze week even naar het programma “We zijn er bijna”, het reisprogramma waarin (oude) mensen met de caravan op reis gaan. Dit keer naar de laars van Italië. Ze reizen zelf naar Bologna in Italië, en vandaar gaat het in groepsverband naar de laars van het land en dan weer terug. Dit gebeurt in vier weken. Dan tel ik 5000 kilometer, zonder uitstapjes. Soms rijden ze met de caravan 400 kilometer op een dag en dat is best ver. Bovendien zijn er mensen die naar midden Spanje rijden. Dat is 2000 km heen en weer 2000 terug. En die doen dat maar in een paar dagen. Dus als ik mijn reis daarmee vergelijk, zonder caravan en over 4,5 week verspreid, is het nog zo gek niet.

Ik heb veel gezien, veel indrukken opgedaan en ik ben blij dat ik het gedaan heb. Ik wil jullie bedanken voor alle aanvullingen, lieve opmerkingen, leesgeduld, appjes, emails en jullie reacties op de site. Ik zie jullie weer op het werk of elders.

Liefs van Elly