Voor de liefhebber van geschiedenis.

Geschiedenis Burg Eltz.

Ik had geluk Burg Eltz te bezoeken met net iets minder weer. Maar daarentegen had ik alle tijd om de dingen, die ik kon zien, ook goed te bekijken. Op hele mooie dagen schijnen er rijen met mensen te zijn.

Naast Schloss Neuschwanstein en de Wartburg is dit toch wel een van de kastelen die mij het meest aanspreekt en waar ik altijd weer naar toe zou gaan. Victor Hugo schreef het al: Hoog, schitterend, vreemd, duister. Ik heb nog niet soortgelijks gezien.” Deze korte zin geeft weer wat een ieder ondervindt die de burcht diep onder zich, op een steile rots, uit de dichte wouden ziet oprijzen. Een burcht, enig in zijn soort, met middeleeuwse versterkingen, een toppunt van Duitse burchtenromantiek.

Een typische burcht in de ware zin van het woord is het niet. In tegendeel, zowel in historisch- als architectonisch opzicht is het een bijzonderheid. Het karakteristieke uiterlijk (zonder donjon en palas schijnt de burcht te bestaan uit een aaneenschakeling van veelvormige torens en gebouwen) dankt de burcht aan het feit dat Eltz een familie erfgoed was. Al in de 12^de eeuw werd het genoemd in een oorkonde van keizer Barbarossa. Het erfgoed werd in 1268 onder drie erfgenamen verdeeld: de lijn van de gouden leeuw, de lijn van de zilveren leeuw en de Eltz van de buffelhorens. Gedrieën waren ze eigenaar van burcht Eltz, dat wil zeggen dat ze leden waren van een soort middeleeuwse erf- en woongemeenschap, van wie elk binnen de burcht een eigen huis kon bouwen. Voor het behoud van de torens, waterputten en versterkingen waren ze samen verantwoordelijk. Ze konden veel schermutselingen in de Eifel vermijden en zo ontstonden op de kleine ruimte van de vooruitspringende smalle rots tussen de 12^e eeuw en ongeveer 1650 meerdere residenties van de verschillende lijnen van de familie, in de vorm van zeven torenachtige bouwsels en voor ieder een kleine burcht.

Omdat de ruimte beperkt was gebruikte men elke schuine meter voor de grondmuren en was men gedwongen in de hoogte te bouwen. Zo vormde zich in de loop van de tijd een wonderlijk complex dat uit vele in elkaar gedraaide en omhoog rijkende woontorens. Omdat elke familie er veel waarde aan hechtte om het zo mooi mogelijk in te richten ontstond hier op een zeer kleine ruimte een overvloed van mooie architectonische details in een smaakvolle uitvoering. Meer nog dan de buitengevel maakt de binnenplaats nog meer indruk door overvolle vormenrijkdom van torentjes en portalen, de vensters en vakwerkgevels, de vooruitstekende erkers en de steile daken met hun ronde en hoekige torens.

Dat de burcht zo goed bewaard is gebleven dankt zij niet alleen aan de dure restauratie, die de lijn Eltz-Kempenich midden 19^de eeuw liet uitvoeren, nadat ze in 1815 alleenheerster waren geworden van het gehele complex. In de beroemde Eltzer Vete (1331-1336) raakte de burcht weliswaar in groot gevaar, maar ze bleef intact. Ook tijdens de strijd met de bisschop van Trier bleef de burcht ongedeerd. De Eltzers moesten zich na twee jaar echter in 1333 overgeven omdat ze uitgehongerd waren.

Ook tijdens de roofoorlogen van Lodewijk XVI bleef de burcht behouden. De legers van de zonnekoning verwoestten het hele gebied tussen de Franse grens en de Rijn. Tijdens deze veldtochten diende Johann-Anton von Eltz-Üttingen als officier in het Franse leger en hij kon verhinderen dat zijn stamburcht vernietigd werd, terwijl de omliggende dorpen, steden en burchten allemaal in vlammen opgingen.

Daarom is niet alleen de buitenkant behouden gebleven, maar ook de binnenkant. Het bezit een schat aan historische voorwerpen. Het Rübenacher Haus, de Rodendorfer- en Kempenicher huizen laten alles zien wat je je bij een middeleeuwse ridderburcht maar kan voorstellen. Wapenverzamelingen uit de Turkenoorlogen, gobelins, oude meubels, schilderijenverzamelingen, een slaapkamer beschilderd met bloemen en ranken met een verhoogd met voorzien van een baldakijn met houtsnijwerk, teveel om op te noemen …… in een woord uniek.