Wroclaw

Wroclaw.

Als mensen mij vragen waarom ik niet naar Italië, Frankrijk, Spanje of een “gewoon” vakantieland ga antwoord ik steevast dat ik dat zeker niet in het hoogseizoen wil doen. Nee, in Polen en de Baltische Staten is het heel wat aangenamer qua temperatuur. Ik denk dat ik dat teveel gezegd heb. Want ik heb nu 1059 km gereden om in een dag Wroclaw te bezichtigen bij een temperatuur van 38 graden Celsius, waarbij aangetekend moet worden dat er in het centrum watervernevelaars opgesteld staan. Maar ik ben hier maar een dag dus dan moet ik ook dingen gaan bekijken.

Na het lekkere ontbijt van vanmorgen (ik neem niet zoveel, alleen broodje kaas en broodje vleeswaar vanwege mijn gevoelige darmen) had ik bedacht dat ik met die hitte maar zo weinig mogelijk moest lopen. Daar komt nog een probleem bij. Ik kan de stap de tram in niet altijd maken. Er rijden hier zowel oude als nieuwe trams en bij die oude zit geen hijskraan. De nieuwe trams, ja, die gaan zelfs voor mij door de knieën.

Ik moet altijd wat anders bezoeken dan anderen en ik had me voorgenomen om vanmorgen de Hala Ludowa te bezoeken. Nu zegt jullie dat niet zoveel, maar het wordt nog ingewikkelder want hij heet nu de Hala Stulecia. In het Duits heet dat de Jahrhunderthalle en in het Engels the Centennial Hall.

De hal was gemaakt voor de viering van het feit dat het 100 jaar geleden was dat Napoleon bij Leipzig verlagen was door een coalitie van Russische, Oostenrijkse, Pruisische en Zweedse legers. Bij de strijd waren meer dan 500.000 soldaten betrokken en deze was daarmee de grootste veldslag in Europa vóór de Eerste Wereldoorlog.

Ik werd om kwart voor tien door een taxi bij de hal afgezet. Geen mens te zien. De hal ging namelijk pas om 10 uur open. Geen bankje, alleen zon. Maar gelukkig, om 10 uur gingen de deuren open en mocht ik naar binnen. Ik was wel de enige. Het was lekker koel binnen en een behulpzame mevrouw legde me van alles uit. Er was ook een goede film over het hele bouwproces.
De architect heette Max Berg en de hal werd gebouwd tussen 1911 en 1913, in een tijd dat er voor wereldtentoonstellingen overal grote constructies werden neergezet. Voorbeelden zijn de Eiffeltoren (1887 – 1889) en Crystal Palace in Londen voor de wereldtentoonstelling van 1851 in Hyde Park.

In de tijd dat Max Berg de hal bouwde gold het gebouw als een van de mooiste moderne gebouwen van Europa. De centrale koepel van gewapend beton heeft een diameter van 65 (!) meter. Het Pantheon in Rome heeft “slechts” een diameter van 44 meter en de Hagia Sophia in Istanboel 31 meter. Het interieur wordt verlicht door aaneengesloten rijen ramen in de getrapte tamboer, die al dan niet kunnen worden verduisterd. Het auditorium, dat als concertzaal en theater heeft gefungeerd, biedt plaats aan 5000 mensen. Het wordt tegenwoordig gebruikt voor sportevenementen en beurzen.

Op het voorplein trokken de communistische autoriteiten na de oorlog een 95 meter hoge obelisk op, om hun technische vaardigheid te bewijzen en het meesterwerk van de Duitse architect te overtreffen.

Ik kan er natuurlijk nog veel meer over vertellen, dat het een heel complex van gebouwen is, met meerdere paviljoenen en mooie tuinen. Die tuinen liet ik maar liggen want het was veel te heet.

Van de Volkshal heb ik weer een taxi genomen naar het “Panorama Racławice”, het Poolse equivalent van ons Panorama Mesdag. Het Panorama verbeeldt de Slag bij Racławice op 4 april 1794, toen de Polen de Russenversloegen. Het is 120 meter lang en 15 meter hoog. Het is in slechts negen maanden geschilderd. Nadat het in 1894 in Lviv in de Oekraïne was onthuld, werd het in 1946 door de Russen naar Polen gebracht en in 1985 in een speciaal gebouwde rotunda ondergebracht.

Toen het doek geschilderd was sloeg het onmiddellijk aan bij het volk en de Poolse nationalistische gevoelens tegenover de Russen. Toen nu L’viv na de oorlog Oekraïens werd stuurden de Russen het werk naar Wroclaw. Maar omdat de communistische autoriteiten het onderwerp te gevoelig vonden, werd het uiteindelijk pas in 1985 tentoongesteld.
“Panorama” is een samentrekking van “pan” (= alles) en “horama” (= zien). Het woord begon met te gebruiken toen Robert Baker uit Ierland in 1787 patent kreeg op zijn uitvinding, die het mogelijk maakte een stad vanaf een plaats te bewonderen.
Als eerste in de wereld werd het Panorama van Edinburgh geschilderd. Dat was halfrond en werd in 1788 tentoongesteld. De volgende stad, die als panorama geschilderd werd, was Londen met Barker’s panorama of 1792, from the top of the Albion Mills. En wij hebben natuurlijk al het eerder genoemde “Panorama Mesdag” uit 1881.

Het is zo een bezienswaardigheid dat je moet reserveren of wachten. Het werd voor mij dus wachten. Een uur lang. Maar met een temperatuur van ver over de 30 graden buiten was dat geen probleem. Eigenlijk heb ik nog nooit zo lekker gewacht. Airconditioned met een temperatuur van 23 graden. Het is echt een aanrader.

Nu moest ik toch echt wel een stukje lopen. Ik deed dat van bank naar bank en van kerk naar kerk. Ik passeerde het Odereiland, het kathedraaleiland. Het was te heet om daar nog naar toe te gaan. Ik koos voor de Aula Leopoldina van de universiteit, gebouwd tussen 1728 en 1741. Een indrukwekkende barokzaal met een beschilderd plafond. Verder is hij verfraaid met sierstucwerk, verguldsels, beeldhouwwerk en schilderingen. Ook de volgende zaal, het Oratorium Marianum, was schitterend uitgevoerd.

Een deel van de Aula werd gerestaureerd, dat heb ik natuurlijk weer. Het Oratorium was beneden, maar voor de Aula moest ik naar boven. Dat betekende heel veel trappen omhoog. Er kwam geen einde aan. Tenslotte heb ik gevraagd hoe hoog ik nog moest, want ik moest ook nog naar beneden en er was geen leuning. Bleek hij al op de eerste etage te zijn. Degene aan wie ik het gevraagd had was, natuurlijk, een hele knappe Italiaanse man. Wel moet gezegd worden dat hij vergezeld werd door een jonge vrouw. Hij vroeg of hij wat voor mij kon betekenen, want ik denk dat ik er heel zielig uitzag. Enfin, hij is voor me gaan lopen met mijn hand op zijn schouder en zo zijn we beneden gekomen. Ze vonden het prachtig dat ik Italiaans sprak en handenschuddend namen we afscheid.

Vervolgens liep ik naar de huisjes van Hans en Grietje, waarbij ik en passant nog langs de oude slagerijen kwam. Waar de naam Hans en Grietje vandaan komt snap ik niet, want ik zag helemaal geen snoep.

Ik eindigde mijn wandeling op het grote plein met het schitterende raadhuis. Het plein was omgeven door ook weer hele mooie huizen. Ik heb lekker op een bankje gezeten en genoten van al het moois, want Wroclaw verdient een langer bezoek. Ik heb me echt laten verrassen door deze gezellige, mooie stad.

Maar ik wilde nu alleen nog maar een taxi naar mijn hotel. Ik vroeg bij het VVV waar de taxistandplaats was, maar volgens hen kon ik beter bellen want anders werd je gauw afgezet. Maar hoe leg je uit waar je staat? Ik zag in ieder geval een taxi en ik ben er op mijn manier ingesprongen. Voor 5 euro was ik weer in het hotel en daar kun je toch niets van zeggen.

Morgen vroeg op want het wordt heet en ik heb wel een stukje te rijden.