Slot Augustusburg

Zaterdag 22 april 2023.

Gisteren moest ik weer naar huis. Alles weer inpakken en het huisje weer netjes achterlaten! Ik vertrok om even na negenen en dan denk je dat je de weg nu wel weet, maar ik vergiste me toch even. Moest ik toch wel weer even wat terugrijden. Maar op zich was dat geen ramp.

Ik had besloten om niet via de autobaan te rijden, maar door de Eifel. Dan zie je nog wat en dan hoefde ik ook niet langs die wegwerkzaamheden van 8 kilometer lengte bij Sinzig. Het was een mooie route, vlak langs de Nürburgring. Ik ben er dus langs gegaan, en niet eroverheen, voor het geval je dat mocht denken. Het was veelal tweebaans, bochtig en af en toe flinke hellingen en dalingen. Soms een vrachtwagen voor me, maar dan had ik tenminste de tijd om van de omgeving te genieten.

Bij Euskirchen kwam ik op een autobaan, die me direct naar mijn volgende doel voerde: slot Augustusburg bij Brühl in de buurt van Bonn. Toen deze stad nog hoofdstad was van West-Duitsland, vonden in dit kasteel de officiële ontvangsten plaats. Koningin Elizabeth, koningin Beatrix, Gorbatsjov en vele anderen “groten” der aarde. Sinds1984staan het, samen met kasteel Falkenlust dat vlakbij ligt, op deUNESCO-lijst vanwerelderfgoed.

Het slot ligt niet ver van de autobaan af en ik wilde er al lang een keer naar toe, dus nu had ik de gelegenheid. Ik parkeerde de auto op de grote parkeerplaats en het was niet ver lopen naar de ingang. Ik kocht een kaartje voor 8 euro en kon meteen met een rondleiding mee. Dan hoor je toch altijd weer meer.

Het kasteel is werkelijk de moeite waard. Het behoort tot een van de belangrijkste bouwwerken van de barok en rococo in Duitsland. Het lustslot werd op de oude funderingen gebouwd in 1725-1728. Het was naar het ontwerp van Johan Conrad Schlaun. Het werd genoemd naar de initiatiefnemer van de bouw, keurvorst en aartsbisschop van Keulen, Klemens August. Het paleis werd kort daarna geheel gerestaureerd, met een nieuwe voorgevel en nieuw meubilair, door François Cuvilliés, en rond 1940 werd een nieuw trappenhuis voltooid naar ontwerp van Balthasar Neumann. Nadat het in de Tweede Wereldoorlog was gebombardeerd, werd het paleis gerestaureerd en nu is het schitterende interieur weer te zien, zoals de schitterende eetzaal, die werd ontworpen door Cuvilliés.

Het slot is met de open zijde naar de stad gebouwd. Klemens August wilde contact hebben met het volk. Tegenover het kasteel is het station van Brühl, zodat koningin Victoria met de trein naar het kasteel kon komen. De tuinen zijn aangelegd in strenge barok, met symmetrische zichtlijnen. Binnen de perken was het losser en de struikjes vormden een “broderie”. Het paleis was echte rococo, wat een mooi contrast vormt met de strenge barok tuinen.

We liepen via verschillende zalen en kwamen uit bij het werkelijk schitterende trappenhuis. Alles lijkt van marmer, maar alleen de vloer en de trap zijn van echt marmer. De rest is van zogenaamd “stucmarmer” of “marmerstuc”. Het is een pleistersoort met een kleur, adering, oppervlak en hardheid met een zeer goede gelijkenis van marmer. Hiermee kunnen grote wandvlakken, zuilen of andersoortige oppervlakken worden gemaakt die op het oog niet van marmer zijn te onderscheiden. Stucmarmer is samengesteld uit gips, lijmwater en pigmenten. Deze pigmenten worden aan de stucmortel in droge toestand toegevoegd (voor aders) of vloeibaar (voor gekleurde vlakken). Het vervaardigen van stucmarmer vergt veel ervaring en vakmanschap van de stukadoor/stucwerker. In de stucmortel moet de juiste marmersoort met kleur en adering worden vormgegeven.

Gips hardt snel uit, dus de hoeveelheid lijm moet voor zo’n vertraging zorgen dat de kleuren goed gemengd kunnen worden, de aders correct zijn, er voldoende tijd is om de stucmortel aan te brengen en het oppervlak nog goed geslepen kan worden. Voor de adering mengt de stucwerker de pigmenten door de gipsmortel, of de aders worden als stukjes gepigmenteerd gipsdeeg door de mortel gerold.

Verschillende lagen kunnen op elkaar worden geplaatst en gemengd worden. De mortel van het stucmarmer worden aangebracht op een ondergrond van gips of kalkmortel.

Onder aan de trap waren de kleuren veel donkerder, in het midden wat lichter om helemaal boven bijna wit te zijn. Je ging als het ware naar de hemel. Je ging ook alleen via deze trap naar boven, via een andere ging je naar beneden. Het trappenhuis heeft een oppervlakte van 15,5 meter lengte en 14,25 meter breedte. Over de hoogte van vier etages komt het uit bij het plafond op 20 meter hoogte. Op het plafond zijn schitterende fresco’s geschilderd. Het plafond lijkt gewelfd, maar dat is gezichtsbedrog. Ik kan het wel allemaal beschrijven, maar als je een keertje niets te doen hebt ….

Vroeger stonken de mensen vaak. Ze wasten zich niet of weinig want water was ongezond. Er zaten allerlei bacteriën in waarvan je ziek kon worden. Klemens August gebruikte daarom vele flesjes Farina 1709, het echte Eau de Cologne. In de jaren zestig van de vorige eeuw veroverde 4711 Eau de Cologne de Parkstad. Het zogenaamde Echt Kölnisch Wasser 4711 is eigenlijk een clone en synthetische remake van Farina Orignal Eau de Cologne. Farina, dat ook koningin Maxima tot haar klanten mag rekenen, is namelijk de moeder van alle parfums.

Reukwaters waren vroeger meer dan welkom. De stank was bijna niet te harden. De grotendeels ongeplaveide straten in de stad waren bezaaid met menselijke en dierlijke uitwerpselen en ander afval

Het water was ook vaak verontreinigd door onder andere ververijen en leerlooierijen.

Ondanks het gebruik van reukwaters kon je niet voorkomen dat er luizen of vlooien in de kleding of meubels zaten. Vaak hadden ze dan een porseleinen bolletje met gaatjes, waarin ze menselijk bloed deden en honing. De heren stopten dat onder hun pruik en de dames onder hun rokken. De beestjes kwamen op het bloed af en bleven kleven aan de honing. Als de meubels echt vol zaten met vlooien, werden ze aan de bevolking aangeboden op een zogenaamde “Flohmarkt”.

In die tijd was het mode om een hele smalle taille te hebben. Het was de tijd van de symmetrie. Het ideaal was om een taille te hebben die net zo wijd was als de hals. De dames lieten zich stevig inrijgen en hadden daardoor vaak last van migraine. Dat is ook te zien op een van de schilderijen: daar draagt een vrouw een migrainepleister. Hoe ging het dan als ze zwanger waren? Dan mochten ze niet in het paleis verblijven en werden ze elders ondergebracht om daar te bevallen. Als de vormen dan weer goed waren mochten ze terugkomen.

De eetzaal was ook erg mooi. Boven liep een galerij, zodat "het volk" toe kon kijken als de adel at. Beetje vreemd idee. Op de galerij was ook vaak een orkestje.

Het is jammer dat er in het paleis nog zo weinig over is van de originele inrichting. Er is door de eigenaar destijds veel op veilingen aangeboden, omdat hij bijna bankroet was. Ook is er in de Napoleontische tijd veel verdwenen. De leiding van het slot doet er van alles aan om weer dingen te verzamelen; ze bezoeken veilingen en proberen zo weer serviesgoed en andere spullen terug te krijgen.

Na een uurtje was de rondleiding voorbij en ging ik weer naar de auto. Daar heb ik een lekker broodje gegeten en wat gedronken. Ik heb 3,50 euro betaald voor de parkeerplaats en ik reed weer terug naar de autobaan. Soms was het wat drukker, maar in Duitsland heb ik maar een keer file gehad en dat zorgde ongeveer voor 10 minuten oponthoud. Verder kon ik goed doorrijden. Via weg 61 kwam ik op de A 73 terecht, waar het aan de andere kant helemaal vast stond. Er was een ongeluk gebeurd met vier auto’s en de weg zou pas om half zeven vrijgegeven worden. En er stonden heel wat vakantiegangers tussen!

Ik vervolgde ondertussen mijn weg naar Nijmegen en vervolgens via de A 50 naar de A 2. Ook ik ontkwam niet helemaal aan het fileleed. Ook bij het invoegen van de A 30 naar de A 1 ging het langzaam, omdat daar een doseerstoplicht was, dus een auto per groen licht. Via de A 27 kwam ik op de A 6 terecht, met weer een file tussen Lelystad en afslag Lelystad Noord. Gelukkig had ik de hele weg mooi weer gehad, maar op de dijk begon het plotseling te regenen. In Grootebroek viel het met bakken uit de hemel. Ik heb toch maar de auto leeggehaald want Gilles zei altijd: “Daan is daan” en mijn vader “Beurd is beurd”. Ach ja, en als de auto weer leeg is geeft dat ook wel weer een fijn gevoel! Ik ben in ieder geval weer thuis.