Vrijdag 24 augustus. Van Turku naar Stockholm.

Vandaag eens niet rijden met de auto. Ja, vanmorgen, een kwartiertje naar de boot en straks twintig minuten naar het hotel. Het is vandaag een vaardag. Vanmorgen was ik natuurlijk al vroeg wakker. Ik wist niet of ik beneden wel iemand aan zou treffen waar ik betalen kon. Ik wilde namelijk om kwart over zes weg. Maar er waren wel mensen en ik had zelfs nog een boterhammetje en een kopje thee. Ik vond dit geen prettig hotel, te klein, te bijou, te baroque of hoe je het ook noemen mag. Het bijzondere van dit hotel is dat de eigenaar met een papegaai op zijn schouder rondloopt. Ik dacht eerst dat ik het niet goed zag, maar het dier schijnt bekend te zijn in Turku. Dus toch nog een bezienswaardigheid.

Ik vertrok dus op tijd en was daarom ook op tijd aan de terminal. Al gauw kwam de boot aan uit Stockholm en kon het inchecken beginnen. Ik leg dan ijverig mijn gehandicaptenkaart voor het raam. Niet dat ik niet een klein stukje kan lopen, maar ik heb ruimte nodig om uit te stappen. Ik moet echt mijn deur helemaal open kunnen doen. Ik kwam weer in een aparte “lane” te staan voor mensen met “special needs”. Zou ik nog meer kunnen vragen? Een toyboy om maar eens iets te zeggen?

Ik kwam weer keurig naast de lift terecht en noteerde gelijk weer waar ik stond: 3B, bij de kameel. Ze hebben allerlei dierenafbeeldingen zoals een kameel en een eland voor domme mensen zoals ik die het anders niet kunnen onthouden. Doet me een beetje denken aan de plaatjes op het strand die je moet onthouden als kind. Je ouders zitten bij het ijsje.

Bij het inchecken had de mevrouw gezegd dat mijn luxe ontbijt bij de prijs inbegrepen was en dat ik ook een luxe hut had. Dat wist ik niet meer maar ik nam het meteen aan. Bij de informatie heb ik gelijk nog toelichting gevraagd en inderdaad lag mijn hut in een hele aparte, afgesloten afdeling. Ik vind een hut wel lekker. Kan ik mijn spulletjes neerzetten, heb ik een eigen toilet en kan ik gewoon even op bed een dutje doen. Ik heb eerst even wat dingen gedumpt in de hut en toen ben ik maar eens naar het ontbijt gegaan. Op vertoon van mijn hutkaartje mocht ik naar binnen.

Er werd me een glas sekt aangeboden en ik kreeg een pot thee op tafel. En dan heb je natuurlijk van die eindeloze ontbijtbuffetten hier in Scandinavië met allerlei lekkers erop. Soms wilde ik dat ik een koe was met een pens, een netmaag, een boekmaag en een lebmaag. Maar ik ben maar een simpele Knol met één maag. Dat houdt in dat ik gewoon niet te veel moet eten, anders word ik er gewoon niet lekker van. Ik heb het vooral bij vis gehouden en ik heb er een lekker zachtgekookt eitje bijgenomen. Toen ik weer uit het restaurant kwam kreeg ik mijn eigen hutkaartje weer terug. Die man wist gewoon nog dat ik Elly was!

Ik zit trouwens op de Galaxy, een schip dat onderdeel uitmaakt van de vloot van de Silja-Tallink lijn. Het schip is nog redelijk nieuw: het is gebouwd in 2006 in Finland en was toen het grootste schip dat aan Tallink werd afgeleverd. Het schip is 212 meter lang en het heeft twaalf dekken. Er kunnen 2800 passagiers op en 420 auto’s.

Ik ben trouwens vandaag twee keer de grens overgegaan. Van Finland naar Zweden moest ik bij het inchecken mijn paspoort laten zien. Voor de volgende grens was geen paspoort nodig. Ik ben namelijk weer in onze tijdzone terechtgekomen, dus we staan weer gelijk op en we gaan weer gelijk naar bed.

Het was vanmorgen schitterend weer bij mijn vertrek uit Turku. De zon scheen uitbundig en er was geen wolkje aan de lucht. Daarom ben ik heerlijk op het zonnedek gaan zitten, wat me de gelegenheid bood om te genieten van de vele eilandjes in de Finse archipel. Ik heb ze geprobeerd te tellen, maar daar ben ik maar mee gestopt. Op een ogenblik telde ik er 25, alleen aan de achterkant. Dit deel van de Oostzee wordt ook wel de Archipelzee genoemd en ligt tussen de Botnische Golf, de Alandzee en de Finse Golf, binnen de Finse territoriale wateren.

Volgens sommige definities bevindt zich in deze zee de grootste archipel in de wereld qua aantal eilanden, hoewel het moeilijk is in te schatten hoeveel het er zijn, omdat de meerderheid slechts uit kleine rotsen bestaat. Schattingen lopen uiteen van 20 tot 50 duizend eilanden. Er leven zo'n 33.000 mensen op de eilanden.

Hoe het ook zij, het was een schitterende tocht. Dat grote schip laveerde gemakkelijk tussen al die eilandjes door en sommige eilandjes passeerden we op heel korte afstand. Onderweg maakten we een tussenstop bij de Ålandseilanden, in Mariehamn, gelijk met het zusterschip, the Baltic Princess, die uit Stockholm kwam. Het is trouwens een komen en gaan van ferry’s want na ons kwamen de boten van de Viking Line.

Aland is een Finse regio met verregaande autonomie. Het grondgebied valt samen met de gelijknamige eilandengroep de Ålandseilanden in de Archipelzee, aan de monding van de Botnische Golf, halverwege Zweden en Finland. Tussen Zweden en Åland ligt de Ålandzee. Van de ruim 26.000 eilanden en scheren hebben er 6.757 een naam en zijn er zo'n 65 bewoond. Het inwonertal bedroeg begin 2018 ongeveer 29.500; ongeveer 40% daarvan woont in de hoofdstad Mariehamn. Åland heeft maar één klein stukje grens op land: op het onbewoonde eilandje Märket, dat voor de helft Zweeds grondgebied is. Åland is geheel Zweedstalig, het Zweeds is de enige officiële taal en communicatie met de Finse overheid geschiedt in het Zweeds. De regio is sinds 1856 gedemilitariseerd: forten of militaire aanwezigheid zijn verboden, en de bewoners hoeven niet te voldoen aan de Finse dienstplicht.

Åland heeft een autonome regering en een eigen parlement en is lid van de Noordse Raad met één zetel. Het is met één afgevaardigde vertegenwoordigd in het Finse parlement. Verder bezit Åland een eigen politiekorps, een eigen vlag (sinds 1954), een eigen volkslied (Ålänningens sång), eigen kentekenplaten, een eigen internetextensie (.ax) en geeft het sinds 1984 eigen postzegels uit. Het vijfcijferige systeem van postcodes wordt met Finland gedeeld. Ålandse schepen varen niet onder Finse maar onder Ålandse vlag.

De soevereiniteit van Åland behoort volledig aan Finland en de eilanden zijn dan ook een onderdeel van de Europese Unie. Bij de toetreding van Finland tot de EU heeft Åland echter wel, in verband met zijn speciale staatkundige status, binnen de EU een speciale status gekregen, vooral op belastingtechnisch gebied. Dat laatste vooral omdat anders de belangrijkste inkomstenbron voor de eilanden zou wegvallen.

Åland kent het 'hembygdsrätt': het recht van domicilie: iedereen die een of beide ouders heeft die Ålander zijn, verkrijgt automatisch dat recht; iedereen die de Finse nationaliteit heeft, ten minste 5 jaar in Åland heeft gewoond en aantoont de Zweedse taal voldoende machtig te zijn, kan dit recht aanvragen. Iedereen die langer dan 5 jaar buiten Åland woont, verliest dat recht. Enkel mensen die het hembygdsrätt hebben, mogen in Åland land of een woning kopen, een bedrijf beginnen en hebben stemrecht. De regering kan uitzonderingen hierop toestaan.

De drie belangrijkste pijlers onder de economie van Åland zijn scheepvaart, handel en toerisme. In mindere mate spelen landbouw, visserij en industrie een rol. Het land heeft van oudsher een rijke scheepvaarthistorie: In het verleden was Mariehamn de thuishaven van vele grote zeezeilschepen, waarvan het museumschip de Pommern in de haven van de hoofdstad de herinnering draagt. Maar ook nu zijn meerdere grote rederijen in Mariehamn gevestigd, en draagt de scheepvaartindustrie voor ongeveer 40% bij aan de economie. Doordat Åland wel tot de Europese Unie behoort maar niet binnen het btw-gebied van de Europese Unie valt, kunnen op schepen die Åland aandoen, tabakswaren en alcoholica btw-vrij verhandeld worden, wat de scheepvaartmaatschappijen en indirect de lokale economie ten goede komt. De grote veerboten tussen Stockholm en Helsinki of Turku maken om die reden allemaal een tussenstop op Ålands grondgebied: in Mariehamn of Långnäs.

Een sterk opkomende industrie is de windenergieproductie. Eind 2011 was windenergie goed voor 31,5% van het totale energieverbruik van Åland.
Om ontvolking van de toch al dunbevolkte kleinere eilanden tegen te gaan, is er een netwerk van glasvezelkabels aangelegd, zodat ook mensen die op afgelegen eilanden wonen, internetdiensten kunnen aanbieden en op die manier in hun bestaan kunnen voorzien. In januari 2014 bedroeg de werkloosheid 3,9% en was het welvaartsniveau van Åland het hoogst van heel Finland.

Vanwege de militair strategische ligging had Åland te lijden van de oorlogen tussen Zweden en Rusland. Tijdens de Grote Noordse Oorlog (1700-1721) werd de eilandengroep door de Russen onder Peter de Grote verwoest en werd een groot deel van de bevolking geëvacueerd, totdat de eilanden bij de Vrede van Nystad in 1721 weer Zweeds werden. Toen heel Finland aan het eind van de Finse Oorlog in 1809 in Russische handen overging, werd Åland gedwongen hierin mee te gaan. Het door de Russen gebouwde maar nooit voltooide fort Bomarsund herinnert aan deze tijd. Na afloop van de Krimoorlog werd in de Vrede van Parijs (1856) vastgelegd dat de eilandengroep geen militaire bedreiging meer mocht vormen en gedemilitariseerd moest worden.

Toen Finland in 1917 onafhankelijk werd, brak een discussie over de toekomst van Åland uit. De meerderheid van de bewoners, volledig op Zweden georiënteerd, zocht middels een referendum, aansluiting bij dat land: 95% van de inwoners stemde vóór aansluiting bij Zweden. Finland wilde de archipel echter graag behouden. De kwestie werd voorgelegd aan de pas opgerichte Volkenbond, die in 1921 besliste dat de eilanden bij Finland zouden blijven, mits autonomie en behoud van de Zweedse cultuur gegarandeerd bleven. Ook werd de militair neutrale status verder vastgelegd. Dit had tot gevolg dat schepen die onder Ålandse vlag voeren gedurende de Tweede Wereldoorlog neutraal waren, en relatief veilig transporten voor zowel de geallieerden als voor de Duitsers konden verzorgen.

Ik heb aan boord van de boot echt genoten. Wat een tocht. En wat wil je nog meer: rustige zee, zonnig en voor het grootste deel een heldere hemel. Alleen in de buurt van Stockholm begon het te betrekken.

Ik heb natuurlijk ook gewinkeld. Er is hier een cloth lane, de tax-free shop, de souvenirwinkel en de parfumerie. Die laatste vind ik altijd erg duur. Met de aanbiedingen in ons winkelcentrum ben je vaak goedkoper uit. Maar mijn ene hand ruikt nu wel naar Gucci, terwijl mijn andere hand naar Dior ruikt. Een gespleten persoonlijkheid dus. Verder heb ik even eten en drinken ingeslagen voor vanavond; de sterke drank heb ik daarbij laten staan. Ik vind het allemaal helemaal niet zo goedkoop. Ach, en souvenirs, wat moet ik ermee?

Ik heb zo heel wat meters afgelegd vandaag. Het schip is 200 meter lang dus en mijn cabine is helemaal aan de voorkant. Het zonnedek is helemaal achteraan. De winkels in het midden, het restaurant in het midden, het zonnedek op de tiende etage en daar gaat geen lift naar toe.

Aan het begin van de lange tocht tussen de Zweedse kust door begon de boot duidelijk langzamer te varen. Het is een heel gemanoeuvreer met dat lange schip. Eigenlijk is dat bij Oslo ook zo. Daar moet je de lange Oslofjord door. Maar ik heb het idee dat het hier nauwer en bochtiger is. Wij passeerden heel wat schepen het laatste stuk voor Stockholm. Grote cruiseschepen, boten van de Vikingline, van Tallink en van de Siljalijn. Ik heb er op dat stuk wel een stuk of 15 geteld.

Tegen zessen kwamen we in de buurt van Stockholm. Ik had mijn hut al verlaten. Het bed moest verschoond en alles moest schoongemaakt worden voor de nachtreis. Ik heb nog even theegedronken met mijn eerste chocolaatje van deze vakantie: een echte Lindt bonbon. Die kon ik echt niet laten liggen. En daarna kon ik naar het autodek. Liever wat te vroeg dan te laat. Heb je nog even tijd als je de auto niet kunt vinden. Maar ik had hem gelijk gevonden en ging rustig zitten wachten op de dingen die komen gingen.

Eindelijk konden we eruit rijden en zo rustig als het op zee was, zo druk was het in Stockholm. Een compleet gekkenhuis. Ja, wat wil je ook, vrijdag om half zeven. Moet je bij ons in Amsterdam komen. Gelijk gingen we lange tunnels in, vier stroken naast elkaar, file, linksaf, rechtsaf, viaducten ….. en toen zat ik op de verkeerde weg. Ik zag ineens Göteborg staan en dat is de tegengestelde richting. Ik besloot af te slaan en gelukkig was er een rotonde, waardoor ik aan de andere kant van de weg weer naar boven, de weg op, kon. En nu zat ik op de goede weg, ik herkende het van streetview. Niet zoveel verder sloeg ik af naar het hotel en parkeerde netjes de auto voor de deur. “Betaald parkeren”, stond er. Ik ging met mijn VISA-kaart naar de automaat. “Neem contact op met uw bank,” stond er. Toen mijn andere pasje: “Neem contact op met uw bank.” Ik ging eerst maar eens inchecken en vragen hoe dat ding werkte. “Heeft u niet nog een kaart?” Gelukkig had ik die en nu werkte hij wel. Het hotel is duur, maar de parkeerplaats ook. Ik had net zo goed in de auto kunnen gaan slapen. Het is eigenlijk schandalig. De parkeerplaats wordt door een aparte instantie gerund en niet door een hotel. Maar diegenen worden er wel stinkend rijk van.

De kamer is mooi, stijlvol. Een zitje, een bureau, twee bedden (kan ik kiezen of steeds wisselen), maar wel weer een bad. En daar durf ik eigenlijk niet in te stappen. Dus daar ga ik nog even over na zitten denken.

Ik heb gelijk aan de receptioniste gevraagd hoe ik het beste in het centrum van Stockholm kan komen. Ik geloof dat het gemakkelijker is om naar Krakow te rijden dan hiervandaan met het openbaar vervoer naar het centrum. En ik heb nog een probleem. Ik heb er niet bij stilgestaan dat ze hier geen euro hebben. Van Noorwegen wist ik het wel, maar Zweden? Gewoon niet bij nagedacht. Ik heb dus nu wel euro’s, maar geen kronen. En dit is, en daar zijn ze heel erg trots op, een cashfree hotel. Nou, ik ven er helemaal niet zo blij om. Ik denk dat ik morgenochtend vroeg eerst maar even na het ontbijt ergens ga pinnen, maar het is al gauw 10 minuten rijden hiervandaan. Nu ja, ik zie wel. En jullie lezen het morgen wel.
De foto’s kan ik niet plaatsen omdat ik ze niet kan downloaden. Die houden jullie tegoed.